ANO AN MANGYAYARI KUN MAALANG AN SALOG?

MGA SALUGSOG SA SALOG
Parehong Sulog, Dating Kulog


Paghali sa katedral dadarahon na giraray an imahen kan Ina sa saiyang basilika kun saen mahalat naman ini nin sarong taon bago ma-utro an tensyon asin debosyon, an kurahaw asin pag-arang kan Traslacion. Sarong taon naman ining mahalat kan saiyang mga aking boyadores na mabalik naman sa dati nindang gawi, mga trabaho, sa buhay. An kapiyestahan sa kadaklan na beses sarong paglingaw, sarong pagdulag sa reyalidad, sarong paglinig kan ati, sarong pag-utob kan panuga, sarong pag-arang sa padagos na pag-ataman kan dios. Sa maabot na aldaw, ibabalik naman an imahen sa saiyang basilika sa paagi kan salog na biko-biko. Mahalat na sana ini kan mga paminsan-minsan na pagbisita nin turista, darakulang okasyon kan simbahan arog kan ordinasyon asin an regular na misa aro-aldaw kaibahan naman an mga para-dyaging sa natad kan dakulang simbahan. Arog kaini an dalagan kan buhay sa Bikol in relasyon sa saiyang ina na simbolo na nin kultura asin relihiyosong pagbuhay-buhay kan mga Bikolnon. Arog kaini minabalik sa dating estado an satuyang banwaan pagkatapos kan siyam na aldaw na pagpintakasi. Ano an kusog na minaladawan sa satuyang selebrasyon alagad nakakapanluya sa satuya bilang sarong banwa sa kadakul na bagay? Nuarin nagpuon an sakay sa salog na biko-biko? Ini an magkapirang hapot na kaipuhan ta gayod na masimbagan bako sana sa pagburubugkos kan mga historikal na detalye kundi mismong mahiling ta an kahulugan kan mga simbolismong ginibo asin kinadakulaan ta na sa haros matolong gatos na taon na.

Sa sakuyang huring sinurat para sa kolum na ini binanggit ko na an imahen kan ina bako na sanang limitado sa pagbasa asin pagtubod kan simbahan. Nagsapo naman nin ibang interpretasyon an selebrasyon asin saro na digdi an mas makusog na poder kan lalaki o kulturang machismo sa Bikol. Bagay na pinapatutuhan man kan insidenteng halangkawon an kaso kan incest asin panlulugos sa rehiyon kan mga Oragon. Lain pa kaini, mahihiling na sentral man sa selebrasyon kan ina an salog kan Naga kun saen nagpuon an daan na sibilisasyon alagad sa paglihis kan panahon, nagin na sanang dakulang kali na pano nin water lily (takay). Bako sana man ining salog na ini an nagsapo kan ati asin uslang pagkabuhay kan tawo. Hilingon ta an Pasig sa manila na maski ano pang gibohon na pakolo, mayo man giraray nangyayari. Sa kaso kan salog niyato makangalas na an mga siring na salog igwa pa man giraray kan makusog na kolor kan relihiyon.

Minsan an mga sagradong salog sa India arog man kaini na nagpapahiling gayod kan satuya man na pagiging Asyano o ‘baad nagpapahiling kan sapo kan kolonyalismo na mismong an salog na dating malinaw, naglubog sana asin naribok kan makaabot na sa satuyang rona an mga malungsing istranghero na dara an krus asin espada. Aram ko na limitado sanang paghiling an siring kaiyan na pagbasa sa sitwasyon kan salog. Alagad ano ta minsan ngani okasyon na kan ina, mayo man na ginigibo basang na paglinig, pagmangno sa salog na ini? Ano an ginigibo niyato tanganing an salog giraray na mabuhay minsan sa panahon na garo kita mga talusog na naghahalat kan pag-abot kan SM sa bangbangan ta? Baka minasarig kita na mauran asin dai matugot an ina na arog kaini an saiyang aagihan.

Ano an mangyayari sa debosyon na ini kun padagos na mawara na an tubig sa salog dahil kaining pangkinabanon na tig-init? Ilalakaw ta na sana gayod sa daga? Balik sa dating ruta kan Traslacion na garo baga ini Soledad na. Baka iyo man nanggad an talagang kaipuhan tanganing mahanap ta na an piglubngan kan satuyang mga pangiturogan na sa paglihis kan panahon tinugotan tang matambunan. Ano an pwedeng aksyon na gibohon para sa salog na ini ta hinihiling ta sana kada Setyembre? Sarong lakdang na kaipuhan kan simbahan asin kan lokal na gobyerno iyo an orog na pagmangno sa salog kan satuyang pagtubod. Siguruhon ta na sa pag-abot kan sunod na sanggatos na taon, yaon pa an salog na ini. Sa ngonyan magkakanigong hapoton ta an mga ini: mahiling ta pa daw an kahulugan kan satuyang pagtubod sa malaboy asin maitum na tubig kan salog? Kun malinigan ta gayod an salog na ini, iyan talaga an masasabing milagro kan ina na konektado an satuyang pagtubod sa pangataman kan satuyang kapalibotan, kan satuyang banwaan. Nuarin mapuon an milagrong ini asin kisay mapuon-- sa dios sa tabang kan ina ini o sa mga tawong nagsasabing mga aki ni Ina?



Setyembre 11, 2007
Anibersaryo kan 9/11