Friday, December 28, 2007

another poetry



Sindang Mga Gurang sa Waiting Shed
Adrian V. Remodo

Aga-aga digdi sa kanto, minatiripon
ining mga gurang na lalaki sa waiting shed,
masurubahan kan mga makukulog nindang tulang,
an saindang haloy sanang mailakdang na mga bitis,
an dai maitanos na habayan
asin an saindang dai na nagtitindog na ikinabuhay.

Dangan sa irarom kan limpoy,
gigirumdumon ninda an nakaagi:
kaidto na sainda pa an panahon,
na sinda an panahon.

Kaidto na an magdamlag bako pang pagdago
kundi sarong paghalat sa kapanuan kan paglaom,
arog kan sabay na pagtubo kan hasok na paroy
asin kan buhĂ y na pagtubod
sa enot na bukad kan saindang pagkamoot,
siring na an bagong naparay na kamunbon
arog kapresko kan paglaom sa daing kasagkuran
na kaogmahan kaidtong enot nindang hadok.

Alagad ngunyan na an panahon ninda
kaidto ng panahon, asin an ngunyan
saro na sanang mapungaw na pagrumdom,
ngunyan na an saindang oma, an daga
na sinabwagan nin paglaom sa saindang hinahalat,
tinahuban na nin semento asin an payag
rinibayan na nin waiting shed,

digdi giraray ninda hinahanap an nawara
ng init kan saindang mga paghalat,
ngunyan na an panahon ninda paghanap
na nin limpoy sa tahaw kan dai na ninda masaho
na init kan bagong panahon,
an bako na nindang panahon.
tinutuom giraray ninda an gira kan saindang nakaagi,
kinakanta giraray ninda an awit kan saindang kinaban,

digdi sa limpoy, kasabay kan pagbalik
sa dating init kan saindang mga paghalat
na mapangyari an saindang paglaom,
minasalapid giraray sinda
nin mga bagong paghalat
sa kapanuan kan saindang buhay,

Digdi sa limpoy ninda hinahalat
an kabilugan kan saindang panahon,
Digdi ninda dinadangog an apod kan kagadanan

Thursday, December 27, 2007



Konbersyon
Vic Nierva

Nakahiling ako nin mga lawog—
dai mabilang—
na nakaturuhok

sako gikan
sa parasang salming,
asin pagkatapos

kaidto
igwang doros
na naglaog, hinadokan

an sakong alang na kublit,
asin pinabayle
an mga kurtina.


Conversion
(Translation)

I saw faces—
countless—
staring

at me from
the shattered mirror,
then

came in
a wind
blowing, kissed

my parched skin,
and made the curtains
wave a dance.


- one of my favorites in Vic Nierva's first poetry collection. i took the photo in a recent visit to minalabac, reminded of this scene, i immediately took my digital camera and took some shots.

Wednesday, December 26, 2007

OBRA NUEVA




(Binasa kan pagbungsod kan librong ‘Antisipasyon’ (Goldprint Publishing House: Naga) ni Vic Nierva kan Disyembre 20, 2007, sa Ateneo de Naga University)


Kan nagpuon akong magsurat sa Bikol, hona ko, malihis sana si gatol, mapapara sana paglihis kan panahon na ookuparon ako kan hinohona kong mas dakula pa sa buhay na ini. Nasala ako. An gatol, magingin mapa, sagkod na magin kontinente, hanggan sa maging kinaban na mismo asin sa ngapit sasakopon gayod an bilog na uniberso. Ano an kawsa kan gatol asin an dai pagka-omay? Ano ta pinili kong buhayon an gatol na garo mas dakula na ini kisa sa buhay? Ano an nangyari tanganing an dalan na ini an sakuyang pinili asin pipilion pa? Dakul na simbag alagad matao sana ako nin saro: nakanumpung ako nin iba pang kaibahan na siring sa sako, igwa man kan gatol, igwa man kan maldisyon na ginigibong bendisyon kan samuyang panurat, minsan sasabihon kong dawa may gatol gabos, iba-iba pa man giraray an paagi nin pagkagaw, an iba ninunos asin, an iba piglalahidan nin kun anong pampaomay, an iba nagkukurahaw, an iba garo pig-aapulas na garo baga nagpapaturog nin omboy, asin sa kun pano niyamo hinihiling an gatol na ini asin ano an samuyang ginigibo, digdi minalaog an pulitika kan samuyang pagiging magkatuod, pagiging mga indibidwal na parasurat. Gusto ko an pagkagaw kan gatol ni Nierva, minakua nin babaying halaba an buhok dangan piggugusgos sa mapulang kublit. Sa madaling sabi, naibahan man kaya ining tawong ini nin ungglo, kaya kaipuhan na santigwaron!

Saro si Vic sa mga tawong may gatol asin ngonyan ipinapahiling niya satuya an saiyang mga kinagawan, an iba lugad, an iba mapula siring sa pandok kan namomoot, naglalanubig na garo matang mapupusi sa paghibi. Ini an ludok na dara kan koleksyon na Antisipasyon na nahihiling kong sarong bago o mas pinapaorog na direksyon kan panurat ni Nierva asin ini mahihiling man sa mga gurangan na parasurat arog ninda Kilates asin Penones na naggibo kan dakitaramon o translations kan ibang obra ni Nierva para sa koleksyon na ini. Anong senyal ini, anong direksyon ini na nilalaog kan mga bagong parasurat sa Bikol?

Sa sakuyang paghona, ini nin huli sa hararom na pagmansay sa kamugtakan kan banwaan asin dai maiibetaran an pagsalingoy sa nakaagi, sa kun ano kan kita aki pa. Nakapadron sa memorya, sa paggiromdom na sa hiling ko marahay na prosesong kaipuhan na agihan orog na sa kaso kan Bikol na marikas na binabago kan mga pwersa sa luwas asin laog kan saiyang sistema asin kaibahan digdi an pangkultural na aspekto o an kabilugan mismo kan satuyang gawi asin paghiling sa buhay asin kinaban.

An koleksyon ni Nierva, sarong paglilili asin pagpaandar giraray kan saiyang sentral na metapora na iyo an tren na sunod sa salog, iyo an nagseserbing ugat kan sa satuyang rehiyon. Alagad, aram ta an nangyari, an mamundong nagin kamugtakan kan satuyang mga istasyon, asin kan lunadan mismo, dai ini nakasunod sa pagbago kan panahon nin huli sa manlain-lain na rason arog baga kan korapsyon mismo sa gobyerno asin an halawig na panahon na pagnegar, dai pagtao kun ano an dapat para sa Bikol. An tren kan nakaaging panahon, nagin arog man kan satuyang salog, napabayaan, pinabayaan. Asin kun ini an mga ugat kan satuyang sibilisasyon, anong klaseng hawak an igwa kita?
Dai niya man tuyo o uyonan an siring na pagbasa, an obra ni Nierva sarong makusog na pagpahiling kan satuyang pagkatagalpo, kan satuyang kawaran nin naginibohan para sa satuyang banwaan. Alagad bako sana ini an kusog kan koleksyon na satuyang binubungsod ngonyan, yaon man digdi an pida-pidasong pagpapahiling sa buhay kan mga Bikolnon, kontemporanyong kamugtakan, mga pamilyar na kanto, mga lugar, pagkakan, bagyo, asin an kapalibotan na naghahangos kan aso kan bulkan, kan nagkakalagang gata, kan aso kan tren, na binilog ni Nierva asin pinasangkay sa saiyang behikulo nin mga bersikulong toninong, nagraragubodob, nagsisiwit asin an siring na tingog an orog na naglalataw sa ngonyan na pagsurat sa Bikol: may hararom na pakagamot sa pilosopiya, historikal asin sa kaso ni Nierva, yaon an lirisismo, an kumpas asin an ludok kan tataramon.

Dai man dapat na lingawan na an mga dakitaramon na ginibo ni Vic kan mga klasikong obra asin kontemporanyong rawitdawit, an siring na gawi ni Nierva, nagpapahiling kan kusog kan satuyang tataramon na kuguson an iba pang konsepto asin reyalidad na nakasagom sa tataramon arog baga kan Ingles. Igwang sarong pusod an gabos na tataramon asin an literatura an ina.

Sinasabing an panahon na ini an renasimiento kan satuyang literatura, magayon asin nakakataong kusog na isipon an siring na pahayag, alagad, kaipuhan na siguradohon ta na dai ini ta nanalian sana kita o ta nagkakagaw pa an satuyang mga parasurat, kaipuhan na maghiwas an satuyang mga parabasa asin magdakul an mga tawong matulod para sa literaturang Bikolnon asin ini mapuon sa akademya, siring man sa media asin sa lokal na gobyerno. Orog lugod niyatong padangaton an satuyang tataramon nin huli ta kun totoong nag-nonosebleed an iba satuya pag nag-Iingles, sinasabi kong igwang mga nagagadan, naitum gabos an mata asin nahahalon an dila, kun papataramon mo nin Bikol.

Ta pinunan ko sa pagkagaw, tatapuson ko sa pagkagaw: an pagluwas kan enot na libro labi pa gayod sa pagkagaw minsan ngani kun sige mong kagaw, nagkakaigwa ka man nin labak o kaya ludog, alagad, an pagsurat labi pa sa pagkakaigwa nin labak, ini mas harani sa pagbabados asin pangangaki asin mayong madaog sa pagmati para sa sarong parasurat kan pagluwas kan saiyang enot na koleksyon, kan enot na libro. Asin tanganing masundan pa an siring na mga libro, dai sana kamo mag-ninong o mag-ninang na hanggang sana man sa kapot sa bonyag dangan makikakan pa, magpakimkim man, magtao nin regalo asin iyan mangyayari sa pagbakal nindo nin mga libro kan mga obra ni Victor Denis Nierva, an pinakabagong awtor hali sa Bikol!

Tuesday, December 25, 2007

pagkatapos kan pasko




UDO

Dai ko kinatudan an pagpupu nin tultol.
Sayang kan tubig. Malipot pati.
Tama na an kabangang tabo, o kun baga man
sarong utsaba, idtong lata kan Minola.
Dai man ako nakanood maggamit nin papel,
ta an aram ko sa pagsurat sana ini ginagamit
kun baga man pan-amak o kaya pampatos.

Dai man pati pighihiling kan maestra
kun malinig an lubot mo.
Ta pareho-pareho man sana an udo.
Dawa iba-iba an parong, an paagi asin inaagihan:
an iba sa daga, an iba sa salog, an iba sa tronong puti
na kun binububo garo natik’ab.
Dakulang kasilyasan an kinaban.

Sa eskwelahan, bisyo an paghanap kun siisay
an nag-atot na sinusundan nin purunitihan
alagad dai man ini pinapasakitan minsan magtuga.
Bakong arog kan mga binabalad na nahuri asin dai
na ngani nagkarigos, an mga halaba an kuko,
dai nagpabulog, dai nakasul’ot uniporme,
dangan an magtaram sa sadiring tataramon.

Minsan inilista ako kan kaklase kong aki kan prinsipal
lalo na kan nadangog niya akong nagraway:
Buli ni Mama niya! Kinudot ako gamit an susi ni Maam.
Alagad dai ako riniparo, dai inanggotan, kan minsan
sa natad na piggagabihan niyamo aro-aldaw,
magparakurahaw ako nin sheet, sheet, sheet!
pagkatimhak ko nin udo nin damulag.

Monday, December 24, 2007

MARNEZINE


Bikol poet and our country's premier translator, Marne Kilates has a new project for us. See it here.

Sunday, December 23, 2007

carlo sat beside me today...



Bicol writer wins seat in NCCA-NCLA
BICOL literary arts advocate and writer Carlos Arejola was elected Southern Luzon Coordinator of the National Committee on Literary Arts (NCLA) in an election held December 10, this year at the Cebu Midtown Hotel in Cebu City.


The NCLA is one of the 22 national committees of the National Commission for Culture and the Arts (NCCA), the government’s cultural arm, and is mandated to promote the appreciation and development of Philippine literature.


In the past, two coordinators, one from the Tagalog Region and another from Bicol, sat in the NCLA executive council. Arejola is the first to sit in the said policy-making body as representative of the two regions. He will be sworn into office in Manila in January 2008 along with the twelve other coordinators from the other regions and occupy the post for a term of three years.


Arejola was nominated to the NCLA by the Kabulig-Bikol, where he is an active member, and the Development Institute for Bicol Artists Foundation, Inc. chaired by Mrs. Amelita Zaens.


A trainer of the Gov. L-Ray English Proficiency Program, Arejola has won two national awards for poetry and a Palanca award for screenplay. The literary projects he spearheads, the annual Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat-Bikol and the Bicol-wide Premio Tomas Arejola para sa Literarturang Bikolnon, was awarded the 2007 Mayoral Recognition Award by the City Government of Naga. His forthcoming book of plays in Bikol and Filipino entitled Tuwiran Kong Sasabihin is due for release next year.


Also elected to the NCLA executive council were Jose Dalisay, Jr., Marjorie Evasco and Maria Luisa Reyes, coordinators for the National Capital Region; Priscilla Macansantos, coordinator for the Cordillera Autonomous Region; Juliet Mallari, coordinator for Central Luzon; Baldovino Valdez, coordinator for Northern Luzon; Hope Yu, coordinator for Central Visayas; Victorio Sugbo, coordinator for Eastern Visayas; Ricky de Ungria, coordinator for South Mindanao; Steven Patrick Fernandez, coordinator for Central and Northern Mindanao; and Servando Halili, Jr. coordinator for Western Mindanao. A coordinator for Western Visayas is yet to be elected. The election was facilitated by the Project Management Division of the NCCA.

---from Bicol Mail

Thursday, December 20, 2007

ouevre

LIBOG


Igwang maliwanagon na panahon nin pagduduwa-duwa
siring baga sa kun pano hinihiling an Medalya Milagrosa
na nakakalay sa daghan kan pinamamayasungan na kaeskwela
o sa maestro na gatok asin talaon sa pantalon an saiyang dara-dara.

Minaribong an payo sa saiyang leksyon na gabos paukod, gabos ariwaga,
kaya minasalingoy ka sa luwas, an kahiwasan na pano ki mga duot
na pawot na sa duros asin nahihiling mo an mga gamgam sa kahoy,

an saindang awit garo minanuot-nuot sa sul’ot mong antipara,
na saimong pighahali dangan lilinigan, itataas na garo may pigsisilag,
pupunasan an garo nagdukot na ambon, kukurukusuon an naglalanubig
asin siging kimat-kimat na mata asin isusul-ot giraray an naglilibog na salming.

Tuesday, December 18, 2007

PASS AKO SA PASKO

Pass Ako sa mga kasirubutan ngonyan na Pasko na garo baga piyesta sana man, pig-ipusan nin halawig na panahon dangan gagastoson sa sarong bangging garo lingaw sa paabot na kaagahan. Pass Ako sa mga regalong igwang katakod na kadena, mga kamot na nagdudwa-duwa. Pass Ako sa mga regalong pinatos nin mga marahalon na papel asin an laog mga daing kahulugan na panuga. Pass Ako sa mga krimas tri asin mga naglalad na parol ta lalong nagmamahal an singil kan kuryente. Igwang rarom an diklom na mas makahulugan na manumpudan an mga bitoon na dai ta naman pighihiling o nahihiling nin huli ta an diklom kan polusyon an nagtahob na sa satuyang mga alinawnaw. Pass Ako sa mga selebrasyon na mas pinapaorog kan konsumerismo asin komersyalismo. Pass ako sa mga darakulan na selebrasyon tam as nahihiling ko an karahayan na magsolo-solo lalo na sa pagtapos kan taon.

Pass Ako sa pagtao nin piso sa mga aki kun may nakakahiling. Pass Ako sa mga simbang gabing uru-utro an sermon kan padi na risang dai man nag-aadal o naghorop-horop kan sasabihon. Pass Ako ta an misa ngonyan garo nagbabalik na sa panahon na an mga mayaman sa enotan nakatukaw, asin an rason ta sinda mga major sponsor (garo na concert) asin an mga daing pakilabot yaon sa luwas. Pass Ako sa paghiling sa mga Belen na gibo kan mga barangay na pagiiriwalan an premyo pagkatapos ta dakul na an nagastos kisa sa itinagamang badyet. Pass Ako sa pagdulok sa mga pulitiko na magiging Santa Claus na naman ngonyan na panahon alagad balasubas sa kadaklan na aldaw kan taon. Pass Ako sa pagdangog kan mga Christmas carols sa radyo ta pagkatapos yaon naman an brodkaster na may tangkal sa nguso asin ipinangidam sa tuyaw asin kapital an laway, kulang man sa gibo. Pass Ako sa pagsbait kan parol ta baka magkasulo pa, huring nag-aabot an mga bombero lalo na kun daing paipli. Pass Ako sa pagdayon sa mga Christmas Party na an mga handa pampatiwi.

Pass Ako sa mga paputok na iyan ta sobra na an iskandalo sa satuyang banwaan, makusog pa sa paputok, mabata pa sa atot, alagad dai pa man napapahali sa pwesto an duwendeng itum sa palsyo. Pass Ako sa mga Christmas concerts, pa-raffle na iyan ta mahal an tiket. Pass Ako sa mga pakulo kan darakulang tindahan, mga bagsak-presyo, alagad an totoo, paso na an pira sa ipapabakal o kaya madali na ining magkakararaot. Pass Ako sa mga matrapik asin matawong lugar, mga karakanan na dai man nag-ooorolay kundi napalangkawan sana man nin ihi, napadakulaan nin ngimot sa pagsubo. Pass Ako sa mga pakulo kun Pasko, kan anuman na institusyon alagad an pinbakaorog na rason kan selebrasyon, mayo man, mga pagsagin-sagin sana man. Pass Ako sa mga panahon na garo baga an gabos dadarahon sa rilingwan o sa pag-inum nin Coca-Cola. Pass Ako sa sa mga selebrasyon sa plaza na garo miting de avanci. Pass Ako ngonyan na taon ta aram ko an kadaklan kaining sinasayumahan ko mangyayari pa man nurong taon asin sa maarabot pang panahon.
Distansya


Susukulon ko an rayo mo sako
sa bilang kan kumpas kan sakuyang puso.

Bako kun anong oras makaaabot,
o kun sain na dalan ako maagi
o anong gagamiton na sakayan.

Nahihiling ta ka na, harani na
an pagkanumpungpan.
Nagrarani na ako,

liwanag akong nagbabaklay.
Dara-dara an sakuyang saklay
na paglaom.

Alagad nagrarayo ka lalo
siring na nagririkas an kumpas kan puso ko.
RESTOS

Sarong hapon kaidto, ordinaryong aldaw
na mayo an samuyang naghaling ina,
ipinahiling kan tugang ko, an bago niyang
nadiskubre, nagtatanog an samuyang muro
naglalagatok na garo baga idtong mga
bitoon asin buskay sa pirtahan na ikinalay
ni tatay, pampaswerte, pampalaog balaog
na minatanog orog na kun minaabot an ina mi.

May kun anong ginhawa akong namamatian
sa pagpapalagatok kan mga tulang
na sa paggurang orog pang naging makusog
an mga tanog asin bako na sanang mga muro
pati an likod, an tuhod, an liog, an siko,
na garo baga may tinitipon digding pulbura
asin pagkakaaga pigpapaputok ko ini,
pigbubutong, pigtitiko, luhay dangan bigla.

Pinundo tulos an pagpalagitok kan sakuyang tugang
ta sinabihan kaming nakakapadakula ini nin tulang.
Alagad ako nagdagos-dagos, sa banggi asin aga
garo ini musika, asin siisay an mahona
na sa paagi kani nanudan ko an matematika.
Bulong an pagpalagitok sa hugak ko, tanglay
asin kun pinapaminglod, kun pinapasma.

Kaibahan kan takot na pagdakula kan mga tulang
iyo an pagkawara dagos kan samuyang mga magurang
na ngonyan udto na sa sadit na kahon.
Pinagsaro mi sinda sa sarong laogan, pinabendisyonan.
Toninong an saindang mga tulang, daing naglalagitok.
Arog kaini an binawian na ki buhay siring na luhay-luhay
na napapara naman tanog kan sakuyang mga tulang,
na alang nang buskay, gadan nang bitoon.

Tuesday, December 11, 2007



Orisonte
Para Ki Vic Nierva

Pigdadara kan paros an mga birilog na tubig
na minahilig sa mapanas asin nagruruyroy
na dahon nin nagraragikrik na kawayan.

Naghihiro an tubig na garo asoge
sa mga lapnad na dahon nin natong.
Dai gabos kayang lamuson kan tubig.

Sa mga birilog na tubig mahihiling
an rupiton na kinaban na naghahangos:
mga balaraw na mayong puon, mayong sagkod.

Napapasa man tulos an siring na mga imahe,
nahuhulog na garo mga putot na bunga
na naghugot kaibahan an Disyembreng duros.

May hamot an limpoy, may mga nakangirit na pandok
sa luwas mantang nagdadaralagan na nakatilay,
nagsasayaw nin odok sa boot, odok sa hawak.

Sa pagsirang kan palubog nang saldang,
naglalagbas an bulanit kaini sa pigtatagiptip na kurtina.
Buhay-buhay an mga nakaimprentang poinsettia.

Ta tapos na an uran, binuksan an bintana,
pighanap an kabangaan kan telang pan-ulang, pigsuhay,
pinalaog an duros kaiba an nagrurumarom na liwanag.

Sa siring kadaling panahon nagbago giraray an panahon,
garo nagruluyos an mga burak, nagkurupos ini tulos-tulos
sa gilid, nakabugkos nin bulawan na laso.

An retrato kinua ko sa Tagaytay kan 2005.

Wednesday, December 05, 2007

COMING THIS JANUARY 23




One of the bright lights of the recent Bikolnon writing
renaissance, Kristian Cordero presents in his poetry
collection, PUSUANON, intimate sketches and portraits
of the people and land of his birth. He does this with a
confident hand, cool detachment and, very often, with
tongue-in-cheek humor. Fully in command of his material,
Cordero's poetic diction deftly fuses real and surreal elements
to elicit from the thoughtful reader not only high amusement
but also deep understanding.

--- LUIS CABALQUINTO

Sunday, December 02, 2007

striking again, the arrogants.



before leaving for manila, i had to do this pictorial (kuno session) with fellow homelife winners this year (esting jacob (in orange shirt) and jason chancoco (with a wristwatch) all bikolano). and since it was a sort of small reunion, we talked again about our trivial lives as bikol writers, our concerns both personal and professional and of course, about our expanding universe.