ANATOMIYA KAN AKADEMYA

Sa paglaog kan bulan nin Hunyo, okasyon naman ini nin garastusan para sa mga may paeskwela pa. Para sa kadaklan na magurang an pagpapaklase sa aki bako sana nin huli ta katungdan ninda ini o diretso kan mga aki, kundi saro man na klase nin pagtipon siring sa pagsuksok nin piso sa alkansiya. May mga magurang na an paghiling sa pagpapa-adal sarong investment man ninda tanganing an saindang mga aki magka-igwa nin marahay na kaaabtan sa ngapit na panahon. Alagad, bako naman ining nangyayari sa gabos na kaso, enot bako nang kaseguraduhan na an halangkaw na tinapusan magkakaigwa nin marahay na trabaho. Sa paghanap nin trabaho bako sana kun anong atado mo asin kun anong mga bangot an inilaag mo sa bio-data kundi yaon man an koneksyon asin mga sa irarom na lamesang negosasyon na uso sa gabos na institusyon pribado man o publiko. Magayon na sa pagpoon kan ralaugan, siyasaton ta an pirang makulog na sitwasyon na kinakamugtakan bako sana kan mga paratukdo ta kundi man kan satuyang mga kaakian. Kun hihilingon an budget kan gobyerno ta, hababa parati an itinatagama para sa edukasyon. Kun igwa man pating sistema sa departmento, dai man ini ipinangidam na dai naulaktan nin kasalan, nin huli ta an burukrasya kaipuhan pa man na sunudon. Enot digdi an hababang suweldo kan mga paratukdo na tanganing masugpunan man an saindang hinangos asin kan pamilya, naghahanap nin iba pang sidelines. Bako nang bago sato na makahiling mga maestra na nagtitinda nin kun-ano-ano. Kaya kun minsan magka-iwal parati an in-charge sa canteen saka an adviser na igwa man sari-sari store sa laog kan eskwelahan. Dakul man sa satuyang mga paratukdo an masasabing dai man talaga pighihiling an pagtukdo bilang sarong bokasyon kundi propesyon, trabaho na siring sa ordinaryong trabador. Sa sakuya, an pagtukdo sarong arte na kaipuhan man na manudan. Alagad ikinahon na ini sa mga requirements kan akademya sa ngaran na methods, MA units, Doctorate asin iba pang pansing mga pangkabing-kabing. Igwang mga unibersidad sa satuya na siring sa sari-sari store, komprada man kaining mga post-graduate studies na kun saen an thesis asin an degree pigtatao nin tolo piso. Asin an sistemang ini ginagamit tanganing maglangkaw an sweldo, magtaas sa pwesto na garo baga ini na an sukulan kan karahayan sa pagtukdo. Kultura ini kan akademya na dai ta kayang dulagan sa ngonyan. Kun riripasohon an mga theses na ini, kadaklan digdi uru-utro naman sana asin kun ano-ano sanang viability test na ginibo. Dai ko sinasabing mayong kapagalan sa paghimo kan mga gibong ini, dai ko sinasabing dai nagtrabaho si mga kagsurat kaini. Alagad, hilingon ta man an natapusan asin mangangalas an tawong nasa marahay na pag-isip kun pano itinugot kan satuyang mga tituladong deans an mga bagay na ini. Sinasabing an buta dai man makakagiya sa buta. An mga ini nagtutukdo sa satuyang mga kaakian ngonyan na apwera sa pagsurat, pagbilang asin pagbasa, nabubuhay man sa panahon nin kadakul na impluwensya arog kan telebisyon, cellphones asin internet. Kinakaipuhan sa mga paratukdo na dai lamang maging sarong pahinang enot sa mga estudyante o darahon sa takot kan marka asin pagpitpit kundi orog na makalaog an mga estudyante sa mas totoo, mas magayon, mas bilog na paghiling sa kinaban. Kun hihilingon, dakul pa kitang dapat na gibohon. Kaipuhan nin mga tawong maglukso sa tubig na ini, maiba sa odok na pagsiyasat asin pag-adal asin dai madadara kan mga posisyon, halangkaw na sweldo asin titulo na garo baga si mga diploma tang isinasabit sa satuyang mga lanob. Kun saro ining kultura (an pagsabit kan diploma sa lanob) dai ko sinasabing sala ini. An sakuya sana, magkaigwa kita nin bago, alternatibong paghiling sa klase kan edukasyon na satuyang itinatao sa satuyang mga aki. An anatomiya kan akademya ta sarong makangirhat na reyalidad na dai dapat togotan na mag-abot an panahon na bako nang anatomiya an gigibohon ta kundi saro nang utopsiya.