OFW MATERIAL

Sa sarong pagkakataon sinabi ko na habo kong magtukdo sa mga estudyante na magigin sanang OFW. Ini sarong personal na opinyon na kun pwedeng makakulog sa sensibilidad kan kadaklan, aram ko nin huli ta saro man ining garod sa sakuyang puso asin gapo na pinukpok ko sa sadiri kong payo. Aki ako nin mga OFWs, nagtrabahong katabang si Mama sa Qatar asin sa Dubai, kan an Dubai bako pang ekstensyon kan Department of Labor and Employment kan Pilipinas asin si Papa padagos na nag-tratarabaho sa barko sa Amerika bilang sarong sekyu. Kun susuraton ko an istorya kan mag-agom, masaradit an duwa kong koleksyon kan rawitdawit. Kun ilaladawan ko an sakripisyo asin kapung’awan na saindang namamatian, kulang an tataramon ta tanganing sagumon an rarom kan emosyon na mawara sa harong, mawara sa sadiri tanganing sugpunan an turos kan saindang mga aki na nangingiturogan. Asin ini sa ngaran kan globalisasyon asin pagiging global competitive an ipinapanuga kan kadakalan na mga eskwelahan sa satuyang estudyante. Marahay na kita magbukas nin mga pirtahan sa kinaban alagad dai nangangahulugan ini kan pagbaya sa harong. An banwaan niyato ngonyan sa toninong na paagi, sa paggamit ka pwersa kan mass media, urog na pinapasabot sa mga aki an ibang nayson bilang lugar ki gatas asin pukyutan imbes na pararumon an pagmidbid sa sadiri asin pagpakusog kan sadiring banwaan. Alagad, dai kita pwedeng makatuldo ki muro kun siisay an may sala, sa sadit na islang-nasyon na ini asin sa istorya tang pighihimo, haloy na kitang nagsasapo kan kolonyalistang pag-isip imbes na paorogon an sadiri asin muknaon an banwaan kan satuyang imahinasyon. Mahiwas asin garo harong ni Spider Man an isyung ini alagad sa sakuya, minapuon an solusyon sa tama asin balanseng pagpahiling kan pagkatawo, asin kun ano direksyon an gusto niyatong agihan. An mga hagbayon (hoben ta) ngonyan nagsasapo kan manlain-lain na impluwensya kaya nangungurog na agenda dapat iyo na an tabangan sindang makagamot sa sadiri nindang kultura asin an pusog na pagmidbid sa sadiri. Dai ta dapat sinda ipahalon sa mga malain na epekto kan globalisyon imbes tukdoan sindang pakinabangan an karahayan kan penomenon na ini sa paagi nin mas progresibong pagtulod sa mga pag-adal sa siyensya asin teknolohiya, gamit an kadunongan na tinais sa sadiring natad. Gamiton an globalisasyon sa madaling proseso nin kumikasyon asin bako sa pagruro kan moralidad kan kada saro.
Sa ngonyan, sa pagtukdo ko sa Ateneo, igwa naman akong nahiling na siring kaining mga estudyante, nag-iisip sinda na magduman sa abroad tanganing mahiling sana, magtipon nin kwarta dangan magbalik digdi sa saindang banwaan tanganing ipadagos an buhay. An iba man, digdi na muna mapuon, an kadaklan pahinali na sa Pilipinas nin huli ta arog sinda kaini kinokundisyon. Sinusukol an saindang pag-asenso kun sinda makahali asin maka-abroad sa US o London. Habo kong magtukdo sa mga estudyanteng OFW material nin huli ta gusto ko sindang ilihis sa pirang bagay arog kan pagkawara kan gamut, nin huli ta enot dai man ini pusog na naitanom. Pwede sindang masakitan sa enot asin nin huli ta tuod asin natura ta an madaling mag-arog-arog, pwede tulos kitang makalog sa sistema kan buhay sa luwas sa paagi kan pagbalyo kan tono kan tataramon na iyo na nganing ginigibo kan kadaklan sa satuyang mga aki na yaon sa call centers. Alagad, an habong ini dai nakagamot sa pagka’ungis sa mga estudyanteng ini kundi sa sitwasyon na kinakamugtakan ta, na sabi kan sakuyang katuod, kaipuhan tang akoon bilang mga bagay na parte kan satuyang pagiging nasyon. Igwang paglaom sa tonong ini, na sa pag-abot kan panahon, mahihiling ta man giraray an kahulugan kan pag-uswag. Alagad an sakuya sana, an gabos na mangyayari sa aga o sa maabot pa, minapuon ko pano pinipili tang mabuhay sa panahon na ini, ngonyan asin digdi. Alagad, hilingon ta baya. Masakit na mabuyo sa sarong istrateheya na pamamasulan ta asin baka an akademya mismo nagsasapo man kan kawaran linaw kun pano niya itutukdo an pagpadangat sa Bikol dangan an pagsubol kan saiyang mga aki sa ibong na nasyon. O baka kaipuhan tang mas paurogon an pagmakulog, pagta’ong mas huruhalangkaw na badyet sa pagpatalubo kan mga departamento kan pilosopiya, kan literatura, agham panlipunan, arte asin siyensya. Pagsuporta sa mga lakdang na matulod sa research asin programang pangkultural. Inaako na an dalan sa kadunongan, sarong madugo asin mamundong paglakaw alagad mas makagadanon an daing pagmidbid sa kadunongan na yaon sa natad, sa dugo asin sa puso tang mga Bikolnon.