Tuesday, June 12, 2007

DIREKSYON KAN KABULIG

Dai ako nagboto kan nakaaging eleksyon bagay na pinamamasolan ko nin huli sa kahugakan ko sana man na magpila nin pagkalawaig-lawig kun pwede man sanang padalion, parikason an serbisyo kan gobyerno na nag-aagyat sakuya na makiiba sa pulitikal na aktibidad arog kan eleksyon. Aram kong bako sana man ako an dai nagboto dakul akong kamidbid nin huli sa kawaran pagsarig sa sistema kan gobyerno asin sa padalagan kan eleksyon, nag-buykot naman. Kaining nakaaging Dominggo sa sarong pagtiripon kan mga parasurat digdi sa Camarines Sur, naghona ako na may mangyayaring pirilian man para sa magiging NCCA Literary Representative ( an NCCA iyo an National Commision for Culture and Arts) na ngonyan iyo si Rudy Alano, sarong parasurat sa Bikol asi Ingles asin nagtukdo nin haloy na panahon sa Ateneo de Naga. Bagay na dai nangyari nin huli sa dai pagkasinabutan kan mga parasurat kun ano an dapat na gibohon na proseso sa pagpili arog kan kun an mahali sa pwesto igwang diretsong magtukdo o magpili kun siisay an masalihi saiya o an mga miyembro na arog ko, matao man kan samuyang nominasyon asin malaog sa proseso nin pirilian. Kadakul an naitaram asin napag-olayan, pagkatapos nin makuring dayalogo asin dagos na pagsayuma kan duwang nominado. Sa katapusan, nagluwas an duwang pangaran ninda Estelito Jacob, pamayo kan Kabulig asin si Carlo Arejola na sakuyang sinusuportahan. Si Esting nagtutukdo sa UNC asin si Carlo imbuwelto man sa pagpadalagan kan Juliana Arejola Fajardo Workshop for Bikol Writing asin an Premio Tomas Arejola na duwa sa importanteng bagay na nangyari sa buntol na pagtalubo kan literaturang Bikol kun saen ako kaayon asin saro sa mga tagapagbusol. Dakul an pwedeng kawsa kan pagkabuntol na ini arog kan kakulangan sa pundo, daing bilog na suporta kan akademya asin lokal na gobyerno asin kahugakan kan pira sa samuyang parasurat na maggibo nin malinaw na programa. Arin man sa duwang ini ki Esting asin Carlo, an mapili, siyerto ako na maabante an Kabulig asin an pagsurat Bikol sa masurunod na taon.
Sa pagkakataon na ini, bilang miyembro kan Kabulig, minawot kong isurat an pirang direksyon o posibilidad na pwedeng laugon kan grupo tanganing orog na mabuhay an literatura asin an iba pang katakod na arte. Dai ko sinasabi na Mesiyas an magiging katungdan kan parasurat alagad dai ta man pwedeng manegaran na puon sa puon an parasurat asin literatura dai mapagsusuhay. An parasurat bilang sarong artista nagigibo nin mga mito na pwedeng akoon asin tubodan kan banwaan. Arog kaini an kusog kan panurat na pwede ining magraot nin sarong emperyo o kaya magbilog nin kinaban na nagkakasinabot-sabotan asin kultura nin pagkamoot asin buhay. Sa ladong ini, nahihiling ko an magiging direksyon kan Kabulig na orog ini magkakaigwa nin sadiring pandok nin huli ta an mga kaayon digdi dai n asana makukuntento sa mga miting asin pagplanong mayong nangyayari kundi magibo nin mga lakdang, agresibo asin dai na takot sa pagtuya-tuya kan mga tawong hanggang sa hangaw man sana an gabos. An Kabulig bilang sarong organisayon dapat magin tunay na katiripunan nin mga tawong minsan baranga sa ideolohiya asin pigtutulod na pagbabago, sararo sinda sa odok na pagkamoot sa tataramon, sa pagsurat, asin sa Bikol. Haloy na an Kabulig nagsapo kan mga bagay na paburu-buntog sana sa mga literary activities na bihira man nganing mangyari asin kun minsan nada talaga. Kun igwa man nagtutulod o nagtataong pandok sa Kabulig iyo na idtong mga parasurat na naghihingowa na magsurat asin dai talagang naghihingalo o nag-ilumlom sa pirang gibo na yaon na sa canon. Kun an mga santo asin santa kaipuhan na magmilagro tanganing padagos na magiromdoman arog man kaiyan an mga parasurat, kaipuhan kaining padagos na maggibo o maghanap nin panibagong alternatibo na magiging avenue niya kan saiyang arte tanganing padagos na magin ‘relevant’ sa saiyang banwaan asin sa saiyang panahon. An sunod na tolong taon kan Kabulig sa pamamayo kan presidente asin sa tabang kan NCCA Lit Representative pati na kan mga kaayon, matao nin panibagong direksyon, panibagong paghiling sa dalagan asin programa kan grupo tanganing masuportahan ninda an kada saro asin maibalangibog, mapatalubo an mga gibong Bikol sa mas dakul na tawo asin mahiwas na topograpiya. Kaipuhan na kaining maglaog sa bagong paagi nin pagpapadalagan asin iba pang programa sa pag-uswag kan satuyang panitikan. Bakong sala an maghiling nin utang na boot sa mga gurang asin naenot na parasurat, bagay na dapat niyatong giromdomon. Alagad an buhay, an literatura, an Kabulig bako sanang nakabase sa utang na boot, sa pagiging mag-padi, estudyante-maestro, kontemporanyo o agom, kundi sa dayupot na pagmakulog asin paghiro para sa literaturang Bikol na dai natatakot na rumpagon an sadiring mga interes asin magsuhay sa mga natudan na dalan na mayo man kinaabtan.

1 comment:

nacitta said...

Kristian,

I read your article, "Direksyon Kan Kabulig", and I'm reminded of what Filipino poet Vim Nadera said during the 2002 UP Writers Workshop: "Mahalin mo ang iyong Musa at ikaw ay mamahalin rin nito..."

In the same vein, if we take care of a Bikol Writers' organization and nourish it, we shall in turn have a strong organization that will promote our vision for Bikol Literature and protect our welfare as Bikolano writers.

I get the sense that a lot of deep thinking went into the writing of this piece. I agree with you on many points. Any organization, if it wants to succeed, should have proactive members.

Aldy