MGA RETRATO SA SUP'AY

An mga parasurat kan Kabulig, si Esting Jacob kan UNC (presidente kan Kabulig asin kagsurat kan MGA NIRUKITDUKIT, Ubod Series, NCCA Publication) , si Adrian, si Selina, ako dangan si Rudy Alano sa Sup'ay dos mil sais.


Si Jazz Llana an balyana kan Aquinas na husto na sana an pagmakulog sa literaturang Bikol. Sarong parasurat asin artista sa teatro. An tula niyang RECUERDOS an saro sa mga rawit-dawit na enot na nagpahibi sako.

Tolong rawit-dawit an binasa ko idtong Sagrada Sagada,
Sa Pantalan asin si pinakabago Sa Sakuyang Imbalsamador.

An Bikol Coordinator sa NCCA Literary Arts na si Rudy Alano asin saro sa mga gurangan sa Sup'ay nagbasa man nin saiyang mga rawitdawit.


Sa kaenot-enoteng pagkakaton naka'iba si Adrian Remodo kan Ateneo de Naga. Binasa niya an mga rawit-dawit niyang sinambit ni Jas Llana na mga presko asin masing'gaya arog kan May Mga Gusto akong Ihapot Tay, Kan Huri Tang Pagdurog asin an pinakapaboritong Pagluto asin Pagkakan nin Pisipis.

Nagbasa man si Arnel kan Aquianas asin nanuga na masurat man siya kun paano an pagluto asin pagkakan nin tuwad-tuwad (an apod kan pisipis sa Sorosogon). Mapagsasararo mo talaga an mga Bikolano basta sa pagkakan, pagpamibi saka si kaoragan.


Si Manoy Raffy Banzuela, saro sa mga Kagsurat kan DURUNGAN (2004, Ibalon Press) asin si Adrian Remodo kan Lagonoy.

Si Father Mon Mendez, OP (an may salming) (Kagsurat kan Assorted from American Pulpit) asin presidente kan Aquinas, si Adrian (an nasa tahaw) asin si Selina, agom ni Rudy Alano asin saro man na parasurat.

Hirilingan giraray sa sunod na taon!

MA SUP'AY ATYAN

Ma sup'ay atyan sa legazpi, duman sa kahadean sa Rawis, sa unibersidad kan mga Dominakano, sa Aquinas University. Hirilingan kita asin maghoron-horon, maghimate sa mga hinabol na tataramon asin osipon. Ala sais nin banggi an po'on.

SA SAKUYANG IMBALSAMADOR

Enot mong hahapoton
kun ano an sakuyang ikinagadan.

Hohona’on mong aksidente
o kaya helang o kaya ginadan,
nilugos, hinabonan, natripan

nin adik, nakagat nin halas o ido
naihian nin kino, nakakan nin kuracha
sa kinalas, natetanos o naghugot

nag-inum nin baygon o napaturog sa kotse
mantang nag-aandar an aircon.

Dai ta ka mababasol
kun arog na kaan an natudan mo.

May darang kasimbagan an kagadanan nin tawo
minsan sa aldaw mo pa sana ako kaiyan nahiling, nabisto.

Ipamutang ta baga na mayo sa mga hinohona mo
an kawsa kan sakuyang kagadanan.

Ipamutang ta na sa kamundoan ako nagadan.
Kamundoan na dai na dapat pig-oolayan.

Kamundoan na dai masayod.
Kamundoan na daing omay.

Mas dakul na kahapotan an mamumundag
mas dakul pa sa tursido na isusursi mo
sa sakuyang hawak.

Asin aram ko na dai kana mahapot nin ano pa.
Dai mo na iisipon an kamundoan na pigtutukoy ko.

Mas papaorogon mo an sadiri mong buhay—
an sadiri mong mga kahapotan.

Ipapadagos mo an pagbaak sa sakuyang tulak,
iluluwas an mga dagom na masupsop kan sakuyang dugo

lalaagan mong algudon an sakuyang dungo,
talinga, uugayon mo an sakuyang buhok

asin baad isipon mong mas madaling imbalsamaron
an arog kong nagadan sa kamundoan

ta daing dakul na lugad na itatago
daing mga malalata, daing pagbabago
sa kolor kan hawak—

o baad dai mo na hapoton
kun ano an kinagadan ko.

Diretso mong iluluwas an mga gamit.
Ibibiklad an nakatahob na yamit.

Tutusukon nin duun an lawas.
Papaluwason an dugo

sagkod na maalang an kublit
sagkod na dai nang matada na gira nin buhay.

Ta sa isip mo pamagol an kagadanan
sa gabos na kakulogan.

Enero 27, 2006

SANTIGWAR

Sa daigdig ni Kristian Cordero ay malabo anghanggahan ng Paraiso at ng Gagamban; ng Impiyerno atng Kamurawayan. Kaya mag-ingat sa pakikinig sa mgababala ni Juan Bautista at San Benito at baka angnauulinig mo’y mga pahiwatig ni Handyong o ngBakunawa. At bago lumuhod sa harap ng altar,pakasilipin at baka nananalangin ka sa barukikik nanakayapos sa krus. Ngunit kung sakaling maliyo sasalimuot ng mga talinhaga, huwag mabahala, may kaibanglunas ang santigwar na dala ng kaniyang matalisik namga taludtod. Oragon ang aking ini! Daog sa kusog nin buot su agilang nag-iipot sa payo kan mga martires!---Abdon M. Balde Jr.


May Ikatolong mata si Kristian S. Cordero na natao nin bagong kaisipan asin kahulogan dapit sa mga bagay na saiyang pinagmamasdan asin sinusurat--- na dai pang gayo napasabong asin napasabot ki isay man. Bagong patara-tara sa mga daan na natodan na.

Kaipuhan an ikatolong mata sa pagsantigwar asin pakilaban sa karatan. Kaipuhan an ikatolong mata sa pagmasid asin pagsaligsig sa mga kakundian asin kakulangan sa buhay tanganing ini mahipnoan.

Si isay an mahona na an agila sa plaza nabubuhay kun matanga asin naipot sa Quince Martires? Dai ako mangalas kun isinurat ni Kristian na sarong amay na aga dai na mahiling an lagdong kan Quince Martires asin natada na sana an agila, pigrabnotan asin barare an lawe, saklot an lagdong kan kapay sa plaza.

May pakubhan asin pagpagimata an Kristian Cordero ngonyan--orog na sa mga tema asin figura sa Katolisismo. Alagad yaon pa man gayod an pagtubod niya bilang Cristiano.

Dakula an pagkakaiba kan Santigwar sa Mga Tulang Tulala. Orog na nagin matarom si Kristian sa saiyang pagsurat ngonyan. Kulang sa suba. Dakul sa propesiya.

Makapot ta makapot an kamot sa Santigwar sagkod na dae ini matapos basahon nin magkapirang pahonga. Jose Fernando P. Obias

BOOK LAUNCHING will be on February 21, 2006, Daragang Magayon Hall, Aquinas University of Legazpi, Legazpi City and february 28, 2006, Instructional Media Center, Ateneo de Naga University, Naga City. For details please text me at 09282897546 or email me at boronyog@yahoo.com.

POST-KOLONYALISMO SA LITERATURANG BIKOL

Sa pansulnupan na kaisipan, haloy na nagin isyu an pagbaranga, an pagpadis-padis, an pagsuhay-suhay. Ini sa hona ko an halakbang na pagkakaiba niyato sa pag-isip kan mga tawo duman. Minsan sabihon ta nang naulakitan man kita, igwa pa man giraray sa satuyang gira an sadiring agimad-mad asin pirit na mabalik asin masalingoy kita sa orihinal na panahon. Kan banga’on kan Papa Alejandro VI an kinaban na hinohona niyang patag, dai pa nakaabot digdi an mga Kastila, itinuyo na asin hinona na kan mga ini na an ano man na bagay, tawo o hayop, pagrorogaring asin oripon na ninda asin ini ipinagboboot kan Dios. An bagong kinaban na sa iskema kan kolonisayon babarangaon dangan sasakopon. Ini an nagdadalagan na kaisipan kaidto asin minsan sagkod ngonyan. Kun an mga kahimanwa niyatong Asyano na nalindogan kan Budismo asin iba pang pagtubod kan mga Intsik buda Hapon na mistiko asin pilosopo nagangapodan nin pagkasararo kan bilog na pagkatawo, an ibong na parte nin kinaban, nagtutubod sa dakulang pagkakaiba kan mga bagay. Suhay kun suhay. Bagong madali an siring na pagsuhay. O sabihon ta nang dai napadali. An dakulang kadimalasan gayod sa satuya iyo na rinunot kan mga enot na parasakop an satuyang sadiring pagkamidbid asin binansagan kitang mga pagano. Bakong sibilisado. Bakong syudadano. Ini an dakulang pagkakaiba kan Inglatera sa Espanya. Sa kaso niyato dai kitang masasalingoyan kundi an makulog na katotoohan na luhay-luhay na pigpapasabong sa satuya kan mga nakukutkot sa daga asin sa dagat. Sa kaso niyato, gadan an arkelohiya sa Bikol mas makusog pa an pagmina. Garo kita kastila na mas ogma sa bulawan kisa mga bagay na mabangraw sa satuyang pagkanitawo asin pagkatawo.

Haloy na panahon na kita nagin mga Kristiyano. Sa Bikol dominante an Katolisismo. Natitikbahan pa an iba pag yaon an arsobispo. Pigdadarahan pagkakan, inumon, pirak an mga padi asin madre asin an saindang mga hospisyos, eskwelahan asin iba pang linya kan saindang apostolado. Ini an mga natatadang masasarig na pundasyon kan kolonisayon asin kan pagtubod na satuyang inako. Dai ko pinamamasolan an pagigin kong Katoliko asin nagtutubod ako na mas dakul an karahayan kaini alagad sa ibong na lado an kolonisasyon man an pinakaharom na lugad na nakua niyato. Dai pa kita naoomayan kan dakulang lugad na ini. Kun kaya an paglaog kan Post-Kolonyalismo panibagong dalagan sa literatura Dai ko matukoy kun paano ini nagpoon sa satuya alagad dakula an pagtubod ko na ini nahihimo asin napangyayari na. May mga mitsa na ini asin naghahalat na sanag maglaad sa Bikol. Pakalihis kan magkapirang mga babasahon na puros sana simbahan an nagmamani-obra, may mga suraton na nagtutukar nin temang kaidto dai hinonang kayang suraton o minsan pag-olayan sa lamesa. Nagtutubod ako na an dalagan kan literaturang Bikol sa panahon nin Post-kolonisayon mas orog na marikas. An mga bagong rawit-dawit babakalon na garo mga nobena asin pangadyion. An mga osipon magigin ebanghelyo, an mga bagong ipapahiling kan teatro magiging mga senakulo asin an mga nobela magiging sarong halawig na pasyon nin pagrokyaw, pag-omaw sa giraray na pagkasararo kan mga binaranga, piglugadan asin pigsuhay-suhay kan kolonisasyon. Sabay-sabay ining madaralagan kaiba kan pagtambo kan iba pang porma nin komunikasyon. Alagad yaon man an dakulang tentasyon sa mga parasurat, iyo na an pagluyap nin sarong karungawaan, pagbaya, o pagigin bagong mga dios. Ini an kaso kan literatura sa manila na hinohona niyatong literatura kan Pilipinas. Naglaog sinda sa post-kolonisayon alagad rinibayan man ninda an mga dating mga dios-diosan. Dakul pa man an nag-iisip na pag haling Bikol, bakong magayon, bakong tama. Asin minsan mga Bikolano may arog kaining pag-isip. Nasaradit kita pagpinagolayan an Manila. Nagigin mapaabaw-abaw kun inako asin nakaabot na kita sa Manila.

An mawot ko dai niyato lingawan an mga bagay na inagihan na niyato. Dakul pa kitang dapat suraton asin ipahiling bako sana kan mga alisngaw kan hawak kundi an agrangay kan satuyang kalag. Ta digdi kita makua nin kusog, sa satuyang kaluyahan, sa satuyang mga lugad. An pinakamarhay na bulong gayod sa kagat kan halas yaon man lang sa lawas kan halas makukua. Nagtutubod ako na an pagusrat may ispiritwal na aspeto. Asin ini an dai lingawan kan mga nagsusurat ngonyan ta sa kusog kan sulog kan modernisasyon, dadarahon sana kita kaini sa mas hararom asin makagadan na karibongan. Mas marhay man giraray an nakagamot asin nag-aantabay sa sulog.

( An retratong kahoy, ku'a ko kan minsan magtukad ako sa bukid Isarog. (C) Kristian S. Cordero)

LADAWAN #3

Dai ko madulagan an liwanag.

Hmmmm....

Arog kani pagbasog na saka may tama na.

SIGNOS

nahiling ko ini digdi sa may parokya asin dai ko maibitaran
na mapangirit. Siisay daw an nagsabi kaini? proyekto ini kan mga hobenes na magpagiromdom o magtao nin mensahe nin paglaom, pag-ataman sa kapalibotan, pag-pakarhay kan buhay, pagmawot kan katoninongan. Alagad lihis an siring na mensahe garo mas marhay pa an magadan, mas madali pa an magadan nin huli ta dai man talaga mahihimo an sarong kinaban na matoninong. Si Hobbes nagsabi na an tawo sarong dayo sa kapwa niya tawo. Asin sabi ngani nin sarong Cardinal, masakit daa an katoninongan kun an leon dai pa nakakanood magkakan nin doot. Napapahangos ako sa kada pagburulukon-lukon ko sa kakatawa.

SACADA

Bako ini sa Negros o sa Hacienda Luisita
dyan lang ini sa may Ocampo.

LADAWAN #2

Saro ini sa paborito kong ku'a, an kolor na garo dugo.
Sa laog ini kan Villa Magdalena.

VILLA MAGDALENA

Kun an harong na ini may kapangyarihan na gibohon asin an siisay man na maghiling, pirang ribong beses na gayod ako nagin siring nin huli ta dai ko maibitaran na magsalingoy, maghiling, turuhukan an harong na ini sa may parteng Tigaon. Hinapot ko an saro kong amigang parasurat manunungod ka ini, pig-aapod daa ining Villa Magdalena. Dai pa haman an istorya kan relikwaryong ini para sa sako. Sa enot baka isipon na isi sarong haunted house, alagad kan pagduman ko, may mga tao ngani sa laog, mga para'oma, paratubo na nagpapahingalo. Dai man pigtatakotan kan mga tao sa saiyang palibot. May nakasurat na 1927 sa taas sa ikaduwang palapag, taon gayod ini kan nahaman an harong na ini. Kun siring panahon ini kan mga Kano kan ini ginibo. Mabalik ako giraray sa harong ini. May istorya ining isasawalat satuya.

****

Ikinakaogma ko pa man an pagkamoot
minsan dai inaabot kaining sakong pagsabot.

LADAWAN

Ini si mga nagkaerenot kong ku'a, sa Garchitorena ini
dai ko aram alagad igwang kakayan an mga ladawan
na magtao nin mensahe, garo mga rawit-dawit. Ini an muya kong gibohon
sa mga aldaw na ribaraw an mga alon asin dai ako napapasurat. Sabi ni Manoy Frank Peñones, marhay daa yan tanganing igwang alternative, sa sakuya gusto ko ining gibohon na buhay, garo paghangos, pag-andam sa duros.

AKING AGTA # 1

Patukad ako kaidto sa Bukid kan Asog tanganing dumanan
idtong sarong lugar na pig-aapod na Rumbang, an pinakaharayo sa mga sityo
kan mga Agta kan maagihan ko an aking ini.
Dai niya aram na kinuanan ko siya nin retrato.
Pig-iisip ko kun ano an gingibo sa muro niya,
o kun dai siya nagagabatan sa tulak niya na haros
kadakula na kan payo niya, tibaad naghihingowa
siya na makanood magbilang asin pigbibilang niya
gayod sa mga panahon na dai siya nagkakan.

LIBRO NI THOMAS MOORE

Enot kong nabasa an Care of the Soul, duwang taon na an nakalihis, dai ko natapos ito ta garo magabat sa pagmati ko kaidto, napiritan lang ako nin huli ta mayo nang ibang basahon kan mga bulan na idto. Namamaluan ko man siya idtong santo na patron nin mga abogado si St. Thomas More na saro sana an "o" sa apelyido. Kasubanggi pigpunan kong basahon ining saiyang meditasyon o mga paghorop-horop manunungod sa buhay monghe. Marhay an librong ini, madaling basahon, bakong magabat asin may tono nin canto asin rawit-dawit. Pigtatapos ko ining basahon ta igwa siyang mga bagong mitsa na minapalaad sa pag-isip asin minapahimbong sa puso. Igwa siyang pig-aapod na poetic theology na gusto ko pang aramon, susuraton ko ini sa mga masurunod na aldaw.

" At the sight of nothing, the soul rejoices." Thomas Moore

HORON-HORON SA ATENEO

May bagong horon-horon na gigibohon sa Ateneo sa Miyerkules, Enero 21, mataram si Ma'am Myrna Nocos kan Philosophy Department asin si Cyril Conde kan Literature Department manungod ini sa pilosopiya asin literaturang Bikol. Magduman kita!

HOROP-HOROP NI TIYO

-Aleja Faye---one day old

Nagin ina an sakuyang tugang kan Enero 5 ngonyan na taon. An siring na bagay dai na kuta kaipuhan pang ibalangibog sa kinaban tanganing sabihon ini. An iba gayod ikakasupog an bagay na ini nin huli ta baka pangarogan pa an tugang ko. Dai siya kasal asin dai siyang planong magpakasal sa ama kan aki niya sa mga dahilan na dai na pwedi banggiton sa surat na ini. Aram niya na sala an ginibo niya. Nakulgan niya kami, lalong lalo na an samuyang mga magurang. Alagad sa arog kaining sitwasyon mas nahiling niya man kun gurano siya kapadangat kan samuyang mga magurang. Dai siya pigpabayaan asin inalalayan siya sagkod na ipangaki niya an sarong aking babayi. Si Mama asin si lola ko na partira an nagpaaki saiya. Tolong henerasyon nin mga babaying naging dakulang parti kan sakuyang buhay.

Sa pamilya, ako an matuang aki, parehong nagtrabaho sa ibang nasyon an samuyang mga magurang, si Mama bilang katabang sa Qatar asin Dubai asin si Papa sa sarong barko na nakabase sa Estados Unidos. Nagdakula kami sa lola asin sa tugang ni Mama. Tolo kaming magturugang. Duwang lalaki, sarong babayi. Nahiling ko kun paano nagdakula an sakuyang mga tugang. Duwang taon sana an ultanan niyamong tolo. Nin huli ta solong babayi, itinato ki hermana an gabos niyang hinahagad ki Papa. Maboot si Hermana. Sadit na babayi arog ni Mama. Ngonyan na siya ina naman nahihiling ko an luhay-luhay na pagbabago niya. Bako na siyang si dating maimon, tatao na siya magta’o, magpasubli. Arog garo kaiyan an mga ina, naghihiras. Napatunayan ko ini kasubanggi sana, kun dati habo niyang ipinapagamit an iba niyang cellphones, ngonyan, itinao niya sako na dai ko man hinahagad. Sinabihan ko lang siyang nagraot-raot an gamit kong cp ngonyan. Insegeda. Daing pagduwa-duwa.

Dai ko aram kun ano an plano niya sa buhay, alagad, sinabihan ko siya na anuman an pillion niya, yaon kami sa taed niya. Hona ko kaidto problemang dakula an pagbados niya, alagad, sala ako. Dakulang tabang ini sa samong pamilya tanganing mas mahiling niyamo an dakulang pangangaipuhan nin pag-oorolay asin pagkasinabot-sabotan. Ogma kami na may bago kaming kaayon na papadakulaon. Aram ko na naghihidali na an samuyang ama na makapuli tanganing mahiling niya na an saiyang enot na maku’apo. Kan aldaw na nangaki si hermana, nagduman ako sa harong asin itinao an sarong surat, inutro ko saiya si sarong suanoy na kaispan kan mga Hudiyo na an lambang aking namumundag digdi sa kinaban, ano man an saiyang gibohon, ano man an saiyang suraton, maggibo baga siya nin tukawan o lamesa, magsurat nin mga rawit-dawit o magbulong, an gabos na ini igwang dahilan. An gabos na ini kapaliwanagan para sa satuya tanganing masimbagan niyato an satuyang mga sadiring kahapotan kun tano ta yaon kita sa kinaban na ini.

Kun dati bihira akong magpuli sa harong, ngonyan hinihigowa kong makaduman aro-aldaw tanganing hilingon an sakuyang pamangkin, sarong bagay na sabi ni Mama, dakulang pangyayari sa buhay ko. Bagay na labi niya daa ikinakaogma ta nakanood akong magpuli. Sa pagmati niya garo man lang daa siya nagkaigwang aki giraray. An sabi ko man saiya, na ako minsan maparayo o magrayo, o dai na magpahiling-hiling sainda, kun ano man an pilion kong buhay, o ano man an gibohon kan buhay sa sako, ining dalan na sakuyang inaagihan, ining biyaheng sakuyang kinakamugtakan parating mabalik sa harong. An mga magurang ta man baya, garo kita mga buradol na pigpapalayog ninda, pigtuturosan, sagkod na makanood kitang magsayaw kaiba an duros, an langit, an mga gamgam asin an bilog na kinaban.

BAGONG RAWITDAWIT

KALENDARYO

Kaidto, pirang taon matapos kaming kasalaon,
natu’od si agom na magdara nin kalendaryo kada masangli an taon.
Kan mga enot na taon kan samuyang pag-iriba,
mga kalendaryong may ladawan nin magagayon na lugar
an parati niyang pigdadara.

Igwang harong na harani sa salog na igwang mga dahon nin kawayan
na naghuhurulog, iba-ibang retrato nin haralangkaw na kahoy
na napapatos nin bulawan na dahon asin niyebe,
magagayon na lugar digdi sa Pilipinas,
arog kan mga dagat sa Bisayas, antigong mga harong sa Vigan,
mga bangkang kolor adong sa Zamboanga,
igwa man sa luwas kan nasyon, mga anyil asin amarilyong burak,
saka si mga prutas na nakaatado.

Sabi niya kaidto, diyan ta ka dadarahon
asin an magigi tang mga aki.
Mapaharong kita sa may dakul na kahoy nin pino
asin burak na nagtatambo.

Kaya kaidto kada mabagong taon,
hinahalat ko an pagsangli kan kalendaryo
kadungan kan paghalat niyamo kan samuyang magiging mga aki
na naenot pang nag-abot si mga santo asin santang
dinara ni agom tanganing pagdebosyonan niyamo.
Sainda daa mahali an aki niyamo.

Nagdudurog kaming nasa palibot mi an Santo Niño,
an Virgen kan Peñafrancia, an Santissima Trinidad,
si San Ramon Nonato, si Santa Ana asin kadakul pang iba.
Mas nahilig man akong magduman sa simbahan
sagkod magkapot nin kandila. Kaidto man ako nakanood
magkurit sa mga numero nin kalendaryo, pigbibilang ang aldaw
kun nuarin mainit an lawas mi, si huri kong pagmaraot,
an edad mi na naglalampas na sa kalendaryo,
an mga aldaw-bangging mas dakul na an pagluhod ko
kaysa pagdurog ming mag-agom.

Kan mga huring aldaw, bago naribayan si mga banal sa samuyang kuwarto,
dai na nagigirong si agom, garo nagaba na si harong niyang ipapatugdok,
si mga burak nagkaruluyus, kinurumo na garo mga lumang kalendaryo.

Ining mga huring aldaw, nagpoon magkulog an sakuyang pus’on
buda ngipon. Nagbawas an sweldong tinatao ni agom.
Ngonyan na bagong taon, nagdara si agom
nin kalendaryong mga hubang babayi na nakasakay sa motor,
kabayo sagkod baroto. Igwang nakahigda, igwang may kapot na alak,
igwang nagsisigarilyo. Minsan pagbabanggi,
nahihiling ko si agom na pigtuturohukan
na gayo an mga babayi sa kalendaryo, toninong,
hararom asin harayo parati an pig-iisip.

Minsan ako nakakuromon, nahihiling ko siya digdi
sa mga sadit na labot kan tamong na hinabol
mantang nagkikimat-kimat an gaserang nakapatinti
asin sadiri kong minamati an kulog
kaining nag’gilo-gilo kong ngipon.

Kabali an rawitdawit na ini sa bago kong libro
SANTIGWAR: Mga Rawitdawit sa Bikol at Filipino (goldprint publishing house)
na ilalagda ngonyan na maabot na bulan.

FOR BAJ

Love many things, for therein lies the true strength, and whosoever loves much performs much, and can accomplish much, and what is done in love is done well. Vincent Van Gogh

KASTILYO SA PARUBCAN

parubcan, camarines sur.

MARIA SALOME

Parati ko lamang siyang nahihiling kada Miyerkules buda Biyernes Santo. Saro siya sa tolong babaying nakidumamay ki Santa Maria buda Magdalena. Mayo sa ebanghelyo na nanambitan ni sraong engkwentro niya ki Jesus o minsan sa saro sa saiyang doseng apostles. Dai ko man aram kun tano ta may dara siyang siggid. Digdi sa Iriga tolo an imahen niya asin mayo pa man akong nabaretaan na milagro nin huli sa saiyang siggid. Kaya mayo man nakikiagawan o minasakat sa andas niya nganing makigurumos sa saiyang bitbit na siggid. Mayo pa man akong parokya naduman na siya an patrona...alagad pagnatapos ko si pigsusrat ko manungod sa saiya..ibabariwas ko tulos sa blog na ini.

Virgin Forests

MINOR SEMINARY

behind is the holy rosary minor seminary

RAWITDAWIT NI REMODO

Uni an saro sa mga rawit-dawit ni Adrian Remodo na labi ko ikinapurisaw nin pirang bangging an bulan garo sugok na nakakalay sa kalangitan. Pagbalubagi ini kan mga bagay na hinohona niyatong haloy ta nang aram alagad dai pa palan. Ini an mga rawit-dawit na masiram basahon kasabay an pagpikit-paghangos na hale sa daghan garo alisngaw kan puso.

an huri tang pag durog

aram ko na an bangging ito
dai makakaarog sa mga naka enot tang mga banggi.

dawa sabihon ta pa na yaon man giraray
an mga dating bagay na pwedeng
mag pagirumdom kun pano kita nag iibahan
sa mga arog kaining panahon:
an bagong sangli na hapin sa kama
an mga paborito tang kanta
an maluway asin maingat tang pagngisi
an saimong pahamot
an sakong pamibi.

dai ta mauotikan sa mga oras na ito
an pag supay kan mga kahandalan
kun ano an naghahalat satuya sa liwanag
o mga pag duwa duwa
kun kaipuhan man nanggad na giraray
kita mag saro sa bangging ito.

sa pag palsok mo kan ilaw
ibang diklom an nag tamong sakuya.
kun kaito saro ining pag poon kan sagradong ritwal,
ngunyan namati ko sa iraraom kan diklom an pamawot na mahiling an liwanag.
dinangog ko so daghan mo kan nag taid ka na sako,
dai ko mabisto an tanog, garo bako ika an sakong kadurog!

iba an ritmo arog kan pag hangos mo na dai ko mabukod.
hinalat ko na kuanon mo giraray an kamot ko
ko asin palakbayon sa saimong daghan,
pababa sa may pusod asin pababa pa.

alagad garo baga natakot ka
na dai ko mabibisto nanggad an yaon duman na naghahalat.
So paghuba mo kan saimong bado,
na grabe na an paglikay ta baka magusot,
sa diklom, haros itago ta an satong mga hawak.
dai mo na ipinirong an saimong mga mata
kan poon takang hadukan, garo baga
nag aalangan ka na may magirumduman ka kun ika magpirong.
siring man ako, magabat nang maray
so saimong hawak sa sakong ibabaw
garo baga pasanon na dapat ikabugtak tulos.
asin an init na namati ta bakong pagsuko
kundi init na handang magkalayo asin matumtom kan satong pagkatawo.

kan bangging ito, sa enot na banggi,
talikod kang nagturog pakatapos kan satong pagdurog.

nag atubang ako sa lanob,
hinanap ko an sakong anino
alagad kinakan na gayod kan diklom
ta dai ko lamang namansayan
alagad dai na ako nahandal
binayaan ko na na halunon siya kan banggi.

luway kong ipinirong an sakong mata
asin duman - ako asin an sakong saidiri -
nag olay giraray na garo baga
haloy na nag karayuan alagad boot mag saro giraray.

Adrian Remodo
http://pagkurab.blogs.friendster.com/mga_pagkurab_asin_iba_pa/

PARUBCAN, CAMARINES SUR

Nakalunad akong motor kan kinu'ahan ko an pagsulnop kan saldang, papuli na ako kaidto, hale ako sa parokya kan Parubcan asin sa pagpapuli pinili ko an dalan na lubak-lubak nin huli ta mayo nang biyahe sa dagat. Mas maalon sa dalan na lubak-lubak. An dagat kun minakusog an alon kawsa an kan duros o minsan sambiton ta na an Dios. An dalan na lubak-lubak, dai sementado minsan aram naman sa national government na plantsado na, kawsa kan mga podersong pulitiko digdi samo na iyo an nagdios-diosan. Pira pa daw na pagsulnop nin saldang bago matanos an satuyang aagihan...

Kampanaryo Kan Iriga

Ito ang ilan sa mga bagay na gusto kong gawin ngayong taon. Kumuha ng mga larawang tulad nito. Hindi ko alam kung bakit nakahiligan kong kunan ang mga sanga-sangang walang dahon, at sa tuwing nararamdaman kong bubuhos ang ulan o kaya namay malapit na ang pag-aagaw-dilim. Marahil gusto kong mahuli ang oras at ang panahon na damang-dama ko ang kalungkotan ng mundo at ng aking kaluluwa.

****

Banuga ining puso ko, tolong personang Dios---John Donne

PARA KI ADRIAN

SARONG BANGGI

Sa kaenot-enoteng pangyayari
nakamati ako nin pagduwa-duwa asin kahandalan
kan patagilid ako nahigda
asin rapat na marhay si sakuyang toong talinga
sa ilunan na burak-burakan si punda
nadangog kong kabaing an pitik kan puso ko
sa di bateryang relo.

salin sa Filipino


ISANG GABI

sa unang pagkakataon
nakadama ako ng duda at pangamba
nang patagilid ako nahiga
at lapat na lapat ang kanang tenga
sa unan na may bulaklaking punda
narinig kong hawig ang pintig ng puso ko
sa di-batereyang relo.

SA PANTALAN

Kun totoo an nadangog ko na pagpipugong mo an saimong talinga
kan saimong kamot o nin buskay—
an nadadangog mo daang hayop na garo minaitok, iyo an kamugtakan
kan dagat o su mas makagirabong sabi—
iyo daa ini an mga tingog kan gabos na nagadan sa dagat o dahil kan dagat.

Nasa atubang ako kan dagat ngonyan naghahalat digdi sa pantalan.
Pigpugong ko an talinga ko asin nadangog an ribaraw na duros
mantang an dagat sa bangbangan ko—
toninong, garo naghuhuros an mga baybay.
Pigpirit ko na hanapon asin himateon an tingog ko,
baka dai ka man talaga nakaabot sa ibong na pantalan.
Baka kinua ka kan dagat.
Minsan mas pasil na akoon an kagadanan kaysa binayaan.

Pirang beses na akong nagbalik digdi sa pantalan,
mas dakul pa gayod sa pagbalik kan alon sa pangpang.
Nagduduwa-duwa na ako sa pagpugong kan talinga ko
sa kada pag-atubang sa kahiwasan.
Ta baka bako man an dagat an nadadangog ko,
baka sadiri ko ining tingog, awit nin boot na makulog.

Mababasol mo daw ako kun sasabihon ko saimo
na sa kahaloyan kan paghalat ko—
enot pa akong nakaabot duman sa padudumanan mo
asin nalingawan ko na an pagkamoot.

Niluluto na ini...

Sakaling madagos ini ngonyan na Pebrero, maghirilingan kita sa Naga sagkod sa Legazpi sa pagluwas kan sakuyang ikaduwang aklat nin rawit-dawit sa Bikol. Para sa iba pang detalye, email nindo ako sa boronyog@yahoo.com o kaya suratan sa Parokya ni San Antonio de Padua, San Francisco, Ciudad nin Iriga 4431.

PAGPOON KAN TAON

Ano daw an dadarahon kan taon na ini? o ano daw an pwedi kong gibohon sa taon na ini? An enot na kahapotan minasarig sa mga pangyayari na luwas sa pagkontrol kan tawo, na kita pabaya sanang nag-aako kan mga bagay na pweding mangyari sato. Na kita taga-dalan sana kan buhay. Taga-ako. Alagad an ikaduwang hapot, aktibo asin daynamiko, kita an minagpapadalagan kan buhay, kita an minahimo, ay napaparong ko an bagong libro.....

bad hair days