Wednesday, April 02, 2008


BAGONG REBOLUSYON

An pag-abot kan teknolohiya, senyal man nin pag-abot nin manlain-lain na pag-atake sa materyal na pwedeng apudon na sarong arte. Nagbuburubago an moda asin disenyo kan mga gadgets siring na binabago man kaini an buhay nin tawo asin an paghiling sa buhay na ini. Panahon ini na garo mawot kan kadaklan na tawo na magkaigwa nin mga gamit na garo swiss knife, na yaon man sa imahe kan 3 in 1 na kape, o kaya sa 16 in 1 na DVD, an iphone, MP4, o an awto na igwa nang radyo asin telebisyon o an utok mismo kan tawo. Kun dati an mga aircon buses sana an may telebisyon, ngonyan minsan an magkapirang bus, igwa naman padalan. Hilingon mo na sana kun an drayber nagmamaneho dangan nagsusulyap o nariribaraw man sa pelikulang pigdadalan. Ngonyan, sa sarong sadit na bagay, kayang ilaog an bilog na kinaban siring na an kompyuter o kaya an cellphone, pinagmaanan kan tawo sunod sa saiyang pitaka. Kun kaya pwede naman na maintindihan an mga bagong kasabihan arog kan, ‘Sabihi sako an yaon sa phonebook mo, ta sasabihon ko kun siisay ka.’ O paano na daw binago an proseso kan pagkulam sa panahon kan digicam? Malinaw man nanggad na binabago kan teknolohiya, kan mga saradit na bagay na ini na satuyang ginagamit an pana’awan niyato sa kinaban. An bagong pakikipagkatuod sa panahon baga nin Friendster, an konsepto kan espasyo sa Myspace asin kun-ano-ano pang lugar sa internet na an programa iyo an makahimo nin networking sa pagparikas kan pagpadalagan kan impormasyon. Nagsasadit an kinaban alagad sa pagbukas kan bagong pangangaipuhan, panibagong mga bagay-bagay na tinutulod nin globalisasyon asin kan teknolohiya, nagkakaigwa man kita nin panibagong pangangaipuhan.

Sa paagi man kan teknolohiyang ini, kadakul an nagyayari sa manlain-lain na aspekto kan pagpahayag kan sining na dai man maikukulong sana sa papel, sa kanbas, sa rolyo, sa nota. Ngonyan igwa nang mga photo contests gamit an cellphone asin bilang pag-indorso naman kan mga printers, dai na kaipuhan na magduman sa photo studio tanganing mahiling an mga retrato ta pwede na ining mahimo sa laog kan harong o sa opisina. Sa paagi man kan teknolohiyang ini dakul sa satuyang mga hoben an nagkukusog buot na hilingon an mga teritoryong dati nakukudalan nin limitado asin pormalismong diskurso kan arte. An mga rawitdawit pwede naman na magin video poem, an mga osipon o nobela pwede nang dalanon bilang sarong full length film dawa may nagsasabing dai madaog sa pagbasa pa man giraray nin libro. Nasasabotan ko asin uyon ako sa siring na sentimyento na dai ta pwedeng halion an papel asin libro bilang kasangkapan o medium kan literatura minsan ginibo pa ining pelikula. An internet, nagbukas asin napatag man kan mala-elitistang imahe kan arte dawa ngani mayo man sa hiling ko, an katuyuhan kan kagmukna kan kompyuter asin kan world wide web an siring na pangyayari. An tawo parati pa man giraray an may kapot sa bagay na ini, sa paggamit kan serbisyong ini.

Sa teknohiyang ini, nagluwas man an mga pelikula asin an mga award giving bodies na binibisto an bagong porma nin sine, nin pagpadadalan, nin pagpapalabas. Kun kaidto kontento na an tawo sa Dotoc, sa Lagaylay, sa Aurora, sa pagtunton, na puros relihiyoso, dangan an pag-abot kan drama sa radyo asin an mga palabas sa telebisyon na sarong istasyon pa sana an nakukua, ngonyan haros kadakul na kitang pagpipilian na channel na masakit na satuyang magtapos nin sarong palabas. Ngonyan man pwede ta nang dalanon an mga pelikula bago pa ini mag-abot sa satuyang sinehan kun kaya an dating duwang sinehan na Bichara, tindahan na nin mga dvd asin vcd na pig-aapod tang pirata. Nag-abot naman an ukay-ukay sa satuya na pinapakinabangan man niyato bako nin hilig ta sa pagkolekta nin mga daan na bagay (vintage) kundi, saro sa kamawotan tang makagamit nin mga signature brands asin an makabarato man nanggad. Pwede ining hilingon bilang laban sa diktadurya kan internasyonal na merkado alagad, dai man ini digdi limitado. Pwede man ining magin paagi na kapitalan an mga produktong minsan luma na, kaipuhan pa man na pakinabangan asin sa mga kapitalista, dakulang kwarta pa man giraray ini. Sa madaling sabi, sa negosyo an kaipuhan sana man, gabos na lado, maogma.

An direksyon kan bagong rebolusyon na ini nagbago man sa terasa kan pagpahayag kan sining, masasabing nagbukas ini alagad nagsara man ini nin ibang pagkakataon. Asin sa tahaw kan rebolusyon na ini, magkakanigong mapaghorop-horopan ta an satuyang kamugtakan bilang tawo sa atubangan kan dakulaon na reyalidad kan teknolohiya na pwedeng maibaing niyato sa pag-abot kan mga dinosaurs na pwede tang atamanon, pwede tang magin bagong katuod, alagad, pano kun madaganan kita kaini?

1 comment:

Unknown said...

How I love your columns. But there are times when i get tired the way you right things as discourses rather than plain narrations with a punch, or an analysis sidesteping on commentary. Anyhow, I will always be an avid reader of your coulmn.It's your style anyway.