HELLO GARCI, HELLO HOLY FATHER

Kun minsan mapangirit ka na sana sa mga bagay-bagay na nangyayari sa presenteng administrasyon. Alagad dai nangangahulugan na an pagngirit senyal nin kaogmahan o nin karahayan nin boot. Sabi ngani ni F. Sionil Jose, an mga Filipino daa kun nuarin minangirit saka ini nakukulgan, saka ini nagmumundo sa kaangotan. Sa mga nagin presidente kan Pilipinas si Ramos asin si Gloria pa sana an nahiling ko sa personal. Si Ramos kan Grade 6 ako asin si Gloria kan nagduman sa seminaryo para sa Palarong Pambansa na ginibo kaidto digdi sa Naga. Ogmahon ako na nagkaigwa akong oportunidad na magkaigwa photo-ops sa presidenteng hanggang takyag ko sana. Bagay na tinatago ko na sana ngonyan ta kinakasupog ko. Sa mga krisis na inatubang kan presenteng administrasyon, kadakul na mga pagkakataon na nasuya ako, nadisganar asin napangirit arog kaining nabasa ko ngonyan (PDI, June 27, 2006) manungod sa pagbisita kan presidente sa Santo Papa na enot niyang sinambit an mga tataramon na “Hello, Holy Father” bagay na nagpagiromdom sako kan Hello, Garci tape na pirit nang pigtatahuban asin pinapasipara sa memorya kan mga tawo. Ini sa paghiling ko an dakulang helang kan Pilipinas an kawaran nin collective memory na nakagamot sa kalag, sa boot kan tawo. Ini kuta an mabugkos satuya asin matao kan mga adal kan historya nganing dai ta na utruhon an mga bagay na kinapadungkalan ta. Siring na an mga Hudiyo dai na matugot asin nanggirabo kun manambitan an gas chambers, Gestapo, an Auschwitz. Totoo na an karatan madadaog ta, mismong an karatan an malaban sa karatan, alagad kun daing pagbabago sa puso nin tawo, kun daing pagrumdom sa parte kan tawo, an karatan maako sana nin ibang porma tanganing padagos kitang silawon kan kintab kan bulawan, kan kitik kan dila. An kakulangan kan collective memory mahihiling man kun tano an mga pulitiko higos sa pagkampanya asin pagbandera kan saindang pangaran kaya parati kita nindang pinapagiromdom kan saindang pangaran asin pandok sa paagi kan paglaag kan mga pangaran ninda poon sa atop kan eskwelahan sagkod sa basurahan. Kun pwedi sana ngani pati sa libreng kabaong itinatao ninda ilaag pati an pangaran. Sa paglaog mo sa mga probinsya, syudad, munisipyo asin minsan sa barangay masabat saimo an pandok na garo daing pagtios asin daing lubak na tinampo. Kun kaya an nasyon niyato sa kadakulan kan billboards na nakakalay asin pangaran na nag-aanunsyo kun siisay an nagpagibo kaini, garo na sarong karnibal. Natood naman pati kita sa bahog kan lapang klaseng media na nagkakapital sa “sensationalism” na inaako niyato hale sa Manila kun kaya garo sana kita naglalagbuw nin langaw kun minaabot an mga bareta na mismong an presidente(?) an imbuwelto. Natood na kitang magmansay sa telebisyon na maati pa sa satuyang inidoro. Lain pa kaini, nahihiling ta man na kadakul na satuya an disganado kun kaya minahanap nin trabaho sa ibang nasyon.

Apwera kaining “Hello Holy Father” na ini, nagta’o si Gloria nin regalo ki Benedicto XVI nin kopya kan acta republika na minabasura na kan death penalty. Bagay na marhay para sa mga moralista lalong lalo na sa Katolikong simbahan na nagtutulod sa pagtubod na an Dios iyo an kagtao nin buhay asin mayong siisay man an may poder na bawion ini maski an estado. An debate kan death penalty madagos-dagos alagad an makangalas kun tano ta sa pagbasura kan death penalty law kadakul man na mga miyembro kan media asin mga hinohona na leftist o miyembro kan mga aktibistang party-lists an ginagadan. Kontraryo sa pagtubod na sagrado an buhay, an administrasyon na ini an nagkuua man sana nin gapong pweding ipangpukpok sa saindang payo. An administrayon man na ini iyo sa paghiling ko mayong kasiguradahon (insecure na marhay) nin huli ta nagkukua ining mandato asin bendisyon sa mga tawong gadan na. Kapital laway asin kapital taray.

An biyahe kan presidente pasiring sa Santa Sede nagkaigwa na tulos nin kadakul na mga istorya sa satuyang dyaryo, poon sa saiyang mga kairibahan na kongresman asin an saindang mga agom (ta dai pwedi an kulasisi), lokal na opisyal nin magkapirang syudad asin probinsya asin miyembro kan gabinete na gusto man sanang mahiling si Santo Papa, sa pagkahuri ni Iggy Arroyo ta naratan nin lunadan, an hagad ni Gloria na tawan o madalion an proseso kan beatipikasyon ni Madre Ignacia asin kanonisasyon ni Beato Pedo Calungsod pati naman an duwang madre na kapamilya (daa) kan saiyang agom asin an pagsugsog kan bloodline ni Santa Teresa de Avila sa mga Arroyo kan Iloilo,(na garo na Da Vinci Code), masasabi tang sa simbahan man nanggad bako sanang debosyon kundi yaon man asin makusog na naglalaog an tentasyon. Sabi ngani kayan sa Roma daa, yaon an saints and sinners. Siisay daw na patron kan mgapulitiko an pweding dumanan, baad si San Miguel ta mahadok sinda sa pamitisan kan arkanghel.

AN EBANGHELYO SA LITERATURANG BIKOL

Dakul pa an angat sa mga kontemporaryong parasurat Bikol. Dakul pa an angat kisa sa mga obrang naisurat ninda. Alagad may magayon na nangyayari na sa satuyang literatura. Luhay-luhay ining nagkakaigwa nin pandok, luhay-luhay na namumundag an grupo nin mga seryosong parabasa nin mga rawitdawit asin osipon. Sa mga genres, masasabi tang buntol an prudoksyon nin teatro o baka natambunan na kan mga pagduwa-duwa na ini maliliwas o maisurat. Naenot an dai pagtubod sa ginigibo. O baka naghahalat sana nin tamang panahon nganing an mga obrang ini makahiling nin liwanag. Sa kulturang popular man, nag-aako sana kita kun ano an uso sa Manila o sa luwas kan nasyon. Sa ngonyan igwa sanang magkapirang tawo sa satuya na nagtutulod kan padagos na pag-uswag kan literatura. Mga tingog na padagos na nagtitipon nin kusog tanganing an Bikol dai mapara sa memorya kan pagbilog kan satuyang nasyon.

Sa mga rehiyonal na tataramon, saro an Bikol sa nangungurog ngonyan asin may paghiling ako na orog pa ining makusog kun makakahimo kita nin sarong regional network nin mga parasurat, pintor, musikero, kompositor, artista asin iba pang disipulos kan arte. Dai pa nag-aabot an sarong bulanon na banngi na an mga tawong ini mahuron-huron tanganing bilogon an direksyon asin misyon kan itinutulod na mensahe nin pagbabago asin pagtubos sa banwaan. Minsan iba-iba an porma asin moda kan produksyon nagtutubod ako na igwang sarong pagkaboronyog sa mga tawong ini asin sa tawong mamansay asin mabasa kan saindang mga obra. Kun dai man, kaipuhan muna gayod na bugkuson an kanya-kanyang grupo dangan maglaog kita sa mas mahiwas na pagtiripon. An angat iyo na an kada porma nin arte makabuhi na sa anino nin suanoy na canon. Dai ko sinasabing lingawan an mga naginibong obra kan satuyang mga gurang, an sakuya, iyo na kita magdiretso na asin maghanap nin mga bagong tingog asin direkyon lalong naman sa kaso kan parasurat. An kalag kinakaipuhan na makabuhi asin makahanap nin bagong hawak, tanganing maipadagos an buhay. Dai ini tinutugot na malapa kaibahan an rulukmong hawak. Arog kaini an natural na dalagan kan buhay. An helang na ini an sa paghiling ko an saro sa nakakapaluya kan pagtulubo. May mga momento sa satuyang istorya na minauntok kita sa pag-abot nin sarong bagong tingog, nin sarong bagong pangaran. Kun baga man, ginagadan kan gurang an aking nagpoon pa sana man na magtalubo. Kinakakan kan ina an sadiring omboy tanganing maipadagos niya an saiyang buhay. Kun kaya igwang aking minatumang, igwang minabalubagi. Sa arte dai kaipuhan an pagbilog nin sarong dinastiya arog kan pulitika, mayong monopoliya nin orag o nin gayon, alagad dai man ligtas an arte na madigtaan nin mga arog kaining ati.

An artikulong ini nagmamawot na tukuyon an ebanghelyo sa literatura niyato ngonyan. Sa mga angat asin presenteng sitwasyon, ano an magayon na nangyayari sa satuyang literatura? Enot sa mga ini an produksyon asin publikasyon nin mga akdang Bikol. Sa paglaog kan dekada ’90, nagkaigwa nin mga publikasyon na pinundohan an National commision for Culture and the Arts. Antolohiya ini nin mga gibo nin Bikolnon asin sinurat sa barayati nin manlain-lain na Bikol (dominante an Naga), Filipino asin Ingles. Pagkalihis nin magkapirang edisyon dai na ini nasundan. Nagkaigwa naman kaidtong mga literary workshops asin gathering na imbetado pa an mga Manila-based writers, alagad bako man kaidtong disemoladong marhay an impormasyon kun kaya igwa pang kiling na magin “kita-kita sana” an nasabing pagtiripon. Magagadan-mabubuhay-magagagadan-mabubuhay, siring kaiyan an dalagan kan literaturang Bikol kun sukulan an prudoksyon asin an mga pagtiripon. Haros haloy na panahon na naging purog an pagpadagos kaini. Sa pagtapos kan nasabing dekada, garo nagkaigwang nin makusog-kusog na duros sa pag-abot asin pagbalik kan mga (mas)hoben na parasurat, igwang mga pagduwa-duwa alagad dai maitatago na mas agresibo an paghiro kan mga ini. Giraray na binuhay si haros magadan nang Kabulig-Bikol na iyo na ngani an pagtiripon kan mga parasurat sa Bikol. Giraray na nagkaigwang nin bagong direksyon an grupo sa pabutwa nin mga bagong pangaran. An mga rawitdawit asin obra kan mga bagong parasurat minaladawan kan kontemporanyong agi-agi kan banwaan asin/0 kan personal na eksperinsya kan parasurat. Minsan maluya an suporta kan akademya, igwa man giraray na nag-abot asin nagtabang sa pagtulod. Dai ini imposible nin huli ta an mga paratukdong ini, parasurat o nagpapadangat man kan literaturang Bikol. Kulang pa an suporta kan mga eskwelahan nin huli ini sa pagtubod na daing magayon na obra na mahale sa Bikol. May mga paratukdo na nagtutubod na soul mate ninda si Shakespeare asin si Shakespeare sana an ipinangidam sa tinta. May mga tawo sa akademya na naggagatol pag-pigulayan an literatura, nasurunggo sabi ngani kaan. Dai makakan an literatura. Suhay man an publiko sa pagbasa nin huli ta dai pa kita nakakahale sa lindong kan kolonyalismo asin imperyalismo sa kultura. Siisay an mabasa nin mga obrang igwang mga raway asin usmak kun an kabalyo kaini iyo an sangribong taon sa purgaturyo o sa gagamban. (Makangirit asin makangalas, ano ta sa purgaturyo na naglalaog sa eternal na dimensyon nabibilagan nin taon kan simbahan.) Siisay an mabasa kan mga akdang Bikol kun an paghona nin kadaklan saro ining bakya, barok, baduy. An pag-isip na ini bako sanang dominante sa Bikol minsan man sa mga tawong impluwensyado na kan pagtubod na an mga parasurat sana sa Manila an may diretso na magpahayag, magsurat asin minakumpwesto kan literatura sa Pilipinas. May dominasyon na nangyayari asin timyang o garong dai sanang pakilabot ining itinutugot niyato. Sabi ngani kan iskolar na si Resil Mojares sa saiyang essay na “Imagining Regions”na pagsinabi daang regional writing o regions igwang pagtubod na an mga ini: “….outlying, peripheral, folkloric, subordinate. The regional evokes the notion of survivals, of something residual. This is so in situation where the nation-state is assumed to be an achieved reality, where localities have been (or are imagined is assumed to be) effectively incorporated into a larger, supra-regional community. What harkens to the regional is then perceived to be nativistic, nostalgic, and even (for believers in official nationalism whose failing is to let idea outstrip reality) divisive and subversive…” Sa sinabi ni Mojares, mahihilingan niyato nin panibagong kiling asin pabor tanganing pataluboon an sadiring literatura kan mga rehiyon. Mayong Santo Papa O Santa Sede na iyo an mataong bendisyon kun siisay an dapat na hilingon na santo asin santa sa literatura ta ngonyan. Bako an Manila. Bako man an Amerika. Alagad bako man na sala na magkaigwa asin maghimo nin koneksyon asin paghiniras-hirasan sa mga parasurat na nakabase digdi. Kun ralaban an kultura asin painororagan, bako man na sala, na magbukas kita nin komunyon asin dayalogo sa ibang rasa, ibang artikulasyon nin pagsurat. An tunay na sukulan man giraray iyo an impluwensyang naitatao kan mga obra sa satuyang sadiring tawo asin an paghanap nin sarong partikular na ekspersinsya na mapayaman asin mapatalubo sa pagkamidbid kan kagabsan. Sa kaso kan Bikol, dai pa kita nagkakabilog nin sarong tradisyon nin mga seryosong parasurat, kadaklan satuya yaon pa sa lindong kan pagtubod na an rehiyonal na literatura ekslusibo asin limitado an parabasa, kun kaya mayong pabliser na masugal o minsan eskwelahan na matao nin pundo tanganing magkaigwa kita nin literary journals. Mas pinapaorog an mga kursong kinakaipuhan sa abroad arog kan nursing asin care giving. An kapagtiosan niyato nakagamot sa kalag alagad pinapayaman sana niyato an satuyang hawak. An kasong ini man an saro sa nakapagtulod sa ibang mga parasurat na maghagad nin bendisyon sa Manila o kaya sa luwas kan Pilipinas tanganing mailuwas an saindang mga gibo. Kun kaya igwang mga marhay na parasurat sa Ingles asin Tagalog na may gamut sa Bikol o aki nin Bikol. Igwa man magayon na bareta digdi, ta an iba sa mga parasurat nagbalik naman sa pagsurat sa Bikol asin/o nagsusuporta naman sa mga parasurat.

Kinakaipuhan na magkaigwa nin bagong paghiling/paradigm shift sa mga Bikolnon asin dai ini mangyayari sa sarong turog sana. Ini an magiging kapanoan kan ebanghelyo sa literatura kan Bikol sa maabot na panahon na babasahon kan mga Bikolnon an mga akdang Bikol nin huli ta an literatura iyo an salming kan satuyang kalag. Mas paaorogon na dangogon an sadiring tataramon sa paagi nin pagsuporta asin pagbilog man nin pusog asin dakul na komunidad nin parabasa. Madakul an mga kritiko na nakagamot sa sadiring tradisyon. Madakul pa an mga obrang maruluwas ta sa panahon na ini, dai naman kayang simbagon kan ebanghelyo ni Hudas o nin Dan Brown an pinakahararom na kahapotan kan kalag kan mga Bikolnon.

Hunyo 27, 2006

SIMULA

SIMULA

Muling pinagsama ang pinaghiwalay
na liwanag at dilim at isinilang ang abo.

Naging itong tao.

Binigyan ng sariling bait,
at kapangyarihan ng isip.

Ayon sa matandang alamat,
sila rin ang mga unang makata.

Nakakausap nila ang Salita
at lubos nilang ikinakagalak
ang bawat bigkas ng kanilang mga bibig.

Dumadaloy ang mga salita sa kanilang katawan
mula sa kanilang kaluluwa.

Nauunawan nila ang bawat isa at tiyak
sila sa kanilang nararamdaman.

Yaman nila ang kanilang dila.

Hindi nilang kailangang kausapin ang mga halaman
upang mamulaklak, naririnig nila ang mga awit nito
at umaabot ang halimuyak sa buwan.

Nakakausap din nila ang mga hayop.

Sa mga ito, ang pinakamatatas ang ahas
na may sanga ang dila.

Lubos na kinagiliwan ng taong
kausapin ang ulupong.

Naging matalik niya itong kaibigan.

Hanggang sa magkasundo silang kainin
ang bunga na ayon sa ahas ay magbubukas
sa tao ng mga bagong salita.

Mula rito natuklasan ng tao ang kahulugan
ng gutom, takot, sakit, poot at kamatayan.

Naging buhol-buhol na rin ang daloy
ng kanyang salita,
naging madalas ang pananaghoy.

Bumabalik pa rin ang ilan sa hardin
upang tumuklas ng mga bagong salita
at mapatunayan ang alamat
na likas tayong mga makata
ngunit nanaig ang pag-aalinlangan
at takot sa nagliliyab na espada.

Para na lamang sa mga mapangahas
ang pagiging makata.

Hunyo 23, 2006

SIMBOLO

An Hunyo iyo an bulan nin ralaogan sa eskwelahan sa Pilipinas. Ano man an eksperinsya niyato sa pagklase, yaon pa man giraray an pagmate na pig-aabang-abangan pa man kan mga maiskwela an bulan na ini. Minsan may dikit na pagbabago sa panahon niyato na aba bagang init na dapat ngani nagtitig-uranan na ngonyan alagad nin huli gayod sa mga pag-alburuto kan Bulusan asin kan Mayon kun tano ta an panahon ta digdi sa Bikol nakakabaing na sa gagamban asin nakakapagatak na nin payo. Salang isipon man nanggad na an panahon o an kinaban dai nagbabago o nag-aagi sa ebolusyon. May dakulang epekto an pagbago kan panahon sa tawo asin sa kinaban.

Nin huli ta puruunan na nin klase, muya kong magsalingoy sa pirang mga bagay kan ako na enot na lakdang pa sana kan sakuyang pag-adal. Saro sa nanudan ko tulos asin pinatuom sakuya kan sakuyang mga maestro iyo idtong mga pambansang simbolo o sagisag kan satuyang nasyon. Asin nin huli ta ini simbolo sana nagngangahulugan na bako iini an mensahe, kundi ini an naglaladawan kan mensahe o sabihon ta na kan sarong reyalidad. Poon an listahan sa burak, hayop, gamgam, harong, bayle, gubing, bayani, bandera, sira, kawat, tataramon, kansyon asin minsan dahon. Dakul sa mga ini an rinibayan o kaya pigdidiskusyunan pa kan mga eksperto. An gamgam na maya binalyuhan kan dakulang agila, an tinikling gayod binalyuhan na kan cariñosa. An mga simbolong ini nagpapahiling nin saro o duwang pweding magi kostumbre o ugaling minaladawan sa sarong Pilipino. Arog kan kalinigan nin boot para sa sampaguita na iyo an pambansang burak, an damulag sa kahigusan asin dai daa pagreklamo sa gibo(pano man makataram an hayop) asin nin huli ta agrikultural an satuyang nasyon, an pagiging simple, organiko, preskong turugan alagad masarig siring kan bahay kubo. An mga ini pigtutukdo tanganing orog na mabuhay na espirito kan nasyonalismo.

Alagad sa paglihis kan panahon, nag-ako nin ibang pagladawan an mga simbolong ini para sa sakuya. Apwera sa orihinal na pagkasabot nag-agi kita asin nahiling ko an pagbago nin kahulugan asin an pagpapatunay na tunay man nanggad na pwedi niyato ining maging simbolo sa ano man na rason na pweding idikta satuya kan mga yaon sa katungdan. Gusto kong ihapot sa mga gurang asin eksperto na kun an mga bagay na minasimbolo sato dapat daw na magin organiko o katutubo sa satuya? Gusto kong isipon na iba an tinutukdo sa eskwelahan kan satuyang namamansayan. Dai ko intensyon na magratak nin ano man alagad mas nahihiling ko na an sampaguita bako na lamang kalinigan nin boot kundi kadakl sa satuyang mga aki an imbes na mag-adal, nagtitinda na sana kan burak na ini. An damulag dai man nagin imahe nin pagtubos nin huli ta pighihiling ta pa man giraray na an para-oma sarog hababang trabaho. Bagsak an agrikultura. Asin kun sa hiwas kan sakop an boot sabihon kan pambansa, mas dakul an buwaya sa nasyon ta, nagtitipon ini sa kongreso. Mga may ataman ining ori-orig. Daog man kan galunggong o minsan kan turay an bangus. An mga bahay kubo ginigibong mga resthouse na sana kan mga mayaman satuya nin huli ta inaatake na nin pulmon ta nasobrahan gamit kan aircon. An narra dai man ligtas sa illegal logging. Kun kawat man, mas sikat an basketball, bilyar, boksing asin an durulak kan oposisyon asin administrasyon. Si Manny Paquiao man bagong bayani kan henerasyon asin bakong siisay pa man na pigbubukbok na ngonyan na panahon. Kun sa sinehan minsan patugtugon na an Lupang Hinirang da man untok sa hinadokan an magilusyon ta naeot ng magtindog an plagpul asin haloy nang sinuko an bandera.

Dai man nagsagom an kahulugan kan mga simbolong ini asin nagpapasabot ini nin sarong kaluyahan sa sistema kan satuyang edukasyon asin sa mismong pigtutulod na nasyonalismo. Sabi nin sarong folklorist an Pilipinas daa kulang sa sarong national myth na pweding magtulod sainda taganing magin mahigos asin magpursigi sa pag-asenso. Arog kan mga Hudiyo na nagtutubod na sinda an piniling banwaan, minsan pighingowa na garadanon sa gas chambers asin paraon sa kinaban, alagad yaon pa ma giraray. An mga Hapon naghihingowa sindang magin dayupot sa paggiging Aki kan Saldang. Kulang kita nin tunay na mga simbolo asin maluya an pagkagamot ta sa sadiri tang mga kultura. Nin huli gayod kaini kun kaya dai man minasarumsom sa agimadmad kan mga Pilipino an mga simbolong ini. Oras na tanganing kita man magibo nin bagong mga simbolo para sa Bikol. An mga simbolong ini an gamiton niyatong susi asin gawi nin paghiras sa binibilog, pinapapusog asin kaipuhan na purgahon na nasyon.

BAGONG TULA

Alas tres kasuudmang maagahon, nagpoon na mag-gatol an unggoy sa likod ko. An imahe kan Burias na binisita ko apat na taon na an nakaagi an nagbabalik-balik sako mantang pigsusugpon ko an mga imahe asin an emosyon an gustong kong mamatian. Enot ining nagluwas sa Filipino, pigpurbahan ko sa Bikol, ayos man, alagad mas madali si paghuros kan mga berso sa Filipino. Marhay man tanganing dai ko man ini malingwan. Siring kan dating pagmati, garo ini pa sana an enot asin bago kong sinurat. Nag-aalok giraray ako nin pagrokyaw ta an kamundoan kaya talaga dai man mailalaog sa saronmg garapon, naglilipwas ini. Naisurat ko an duwang tulang ini mantang pigkukugos ko an ilunan ko asin nakakua pa nin sarong metapora. Mamundo gayod an mga rawitdawit na ini o maluya na, dai na gayod ako nagtatalubo sa pagsurat. Uru-utro an imahen. Gasagas na an metapor. Alagad paanuhon ko man ini mga tugang, kun mismong an paghangos ko ngonyan minsan an pangiturogan nagsasaysay nin rawitdawit.


PAPUNTANG ISLA NG BURIAS
Kristian S. Cordero

Labas-masok ang mga kargador sa pier.

Nagmamadaling maidiskarga
ng mga nag-uunahang paa
ang mga kailangang
itawid sa kabilang isla.

Piyesta na sa makalawa.

Kailangang makaalis ang baroto
bago pumatak ang alas otso
ng di abutin ng pag-aati ng dagat.

Sumasama sa hangin ang maliliit
na buhangin at kumakapit
sa buhok

habang tumitilamsik ang mga alon
sa balat ng mga pasahero
at nagiging bubog ng mga asin.

Ganito nila hinahabol ang oras.
Ganito sila hinahabol ng oras.

UNAN
Para kay Gen Asenjo

Yinayakap ko ang mahabang unan na parang ikaw.
Ito ang pumupuwang sa napakalawak na patlang
na iniiwan mo sa higaan.

Marahan at tiyak ang aking mga yakap
hanggang sa manikip ang aking dibdib
at marinig ko ang hanging lumalabas
sa unan, parang buntong hiningang
pinapakawalan pagkatapos ng pagtatalik.

Ganito rin kita nakikita sa tuwing kakain
ka ng tanghalian, nakahanda ang pekadilyo
at dahan-dahan mong bubuwagin ang tali
sa tilapia, walang imik mong ginagawa
ang ritwal ng paghuhubad.

Hindi mo ako tinitingnan at hindi rin kinakausap.
Mag-isa mong itinataboy ang mga naligaw na langaw
sa mesa at tumatayo kang iniiwan ako ng dighay.

Hunyo 14, 2006

ADRIAN

The softest things in the world overcome the hardest things in the world. --Lao-Tzu

ALEJA FAYE

To see things in the seed, that is genius!
-Lao Tzu

Naga Cathedral

GO GEN!

Sonny Sendon (nakaitum) Gen Asenjo, Ako, (may kapot na libro) asin si Armand Ortinero

An librong kapot ko iyo an enot na libro ni Gen Asenjo na nabisto kong enot sa awarding kang Homelife. An librong ini may titulong pula ang kulay ng text message (Libro Agustino, University of San Agustin Press, Iloilo City, 2006) kompuesto nin mga tula sa Filipino asin Kinaray-a na sinurat kan awtor sa laong kan taon 1995 sagkod 2005. Abangan an sakuyang riparo kan librong ini sa kolum ko sa Bicol Mail.

ARSONISTA

Kaining mga huring aldaw sinurulo an mga eskwelahan digdi sa Bikol. Ini an saro sa mga may kaggibo.

WHY AM I AFRAID OF GOING TO HEAVEN?

TAGAYTAY PHOTOS

THE BIG BOSS




The Horny

Before the Fall

After the fall

The Children of the Fall







Fr. George, the Big Brother

Itchi Burichi Talaga

Fr. Joseph of Thailand

Fr. Mimo of Mindoro

Kristian, Joseph and Armand- Itchi Burichi Brothers

Andrew of South Korea


Tarlac brothers

David and Goliath

Super Shade

Superman

Pineapple Men

At Peoples Park

Tsaraaaaaaaaaaaaaaaaaan!

That all may be one....

THE HOUSEMATES

THE BIKOL BROTHERS

Tagaytay is always an experience of transfiguration. It has never failed me.