PANDOK/LALAWGON

Dakul kitang nahihiling na pandok aro-aldaw. Binibisto kita sa pandok. Binibisita kita kan mga pandok. Alagad kulang an mga lalawgon na satuyang namimidbiran. Marahay kita sa pandok. Bako sa lalawgon. Sa satuyang salming, pandok niyato sana an tibaad na nahihiling. An pandok iyo an nahihiling ta kun ano sana an nasa luwas, an lalawgon iyo an kaipuhan na laogon tanganing mamidbiran an tawong may pandok. An daing pandok kun minaatubang dai nangangahulugan na mayo ining lalawgon na inaataman. An lalawgon iyo an hararom na tungod kan pagkatawo kan tawo.

Sa kadaklan na panahon nahihiling ta sana an pandok asin bako an lawog. An lalawgon iyo an pinapandokan. An pandok an pantahob sa lawog kun kaya minabakal kita nin mga maskara tanganing magkaigwa kita nin dakul na mga pandok. Sa tinampo niyato ngonyan, yaon an mga pandok kan satuyang pulitiko asin kun siisay-isay pa. Tolong kongresman baga niya na garatok an hawak, garatok an pandok an nasa billboard. Bako sana man an mga kongresman na ini, kundi gabos na mga nasa ma poder. Binabaha kita nin mga pandok sa satuyang palibot puon sa mga streamers asin sa mga stickers yaon an mga pandok. Kun dati ngani an apod sa mga pulitikong ini “trapo”, pwede naman ining apodon na mga pulitikong “tarps” ta padarakulan na sinda nin mga tarps. An pigpapahiling kan tarpaulin bako sana an inaanunsyo kundi an pandok kan inaanunsyo o nag-aanunsyo. Arog baga kan mga nakapasar sa board exams, nursing, BAR o LET o kapangganahan sa military parade. Apwera kan mga eskwelahan na nag-aanunsyo kaini, pati an mga pribadong pamilya na ginikanan kan mga nakapasar o nanggana, pigpapabulat-bulat an mga pangaran asin pandok sa kahiwasan kan plasa man o sa mismong tangod kan harong. Sa pagpahiling kan mga pandok na ini nin mga nakapasar, nin mga nanggana, ipinapadagos ta an diskurso kan pagmidbid susog sa kun siisay an mga may inadalan asin kun siisay an mayo, kun siisay an igwa asin mayo. Sa sarong antigong panahon, an kamawotan kan mga tawo iyo na sinda maitala sa libro, bako ining papel, kundi mga tabletas na himo sa dalipay, tanganing sinda magiromdoman, ngonyan nagiging bentahe an pagbutwa kan mga pandok na iniimprenta ta asin binabandera sa kahiwasan kan satuyang mga natad, asin iba pang pampublikong espasyo. Sa kadaklan kan tarps o billboards sa magkaibong na parte kan Plaza Rizal, mas angay na ining apodon na Plaza LRay.

Minsan pa si mga nag-aambisyon pa sana nganing maglaog sa pulitiko, nagpapahiling na kan saindang mga pandok. An mga anunsyong nagtutulod na an tawo magboto sa paabot na eleksyon, dangan may pandok kan tawong nagbayad kan tarpaulin, nangangahulugan sana na Magluwas kamo, magduman sa prisengto asin ako an botohan nindo. Dai ini mahihiling sa tarps alagad ini an pigsasabi kan ano an yaon sa teksto. “Go and Vote!
(Pandok niya)”, buot sabihon an mga tarps na ini, trap na naman sa satuya tanganing oriponon kita nin mga pandok. An mga tarps na ini angay na bakbakon dangang gibohon mga trapal sa satuyang mga tangkal.

An mga pandok na ini mahihiling ta man sa telebisyon na iyo an nangungurog na supplier kan mga pandok na satuyang hinihiling. Binabakal ta an mga pandok na ini tanganing patubodon kita na an pagkakapandok iyo an sukulan kan etika, estetika asin pulitika. Sa simpleng pagsabi, kun ano an marahay, magayon asin may poder, ini an pandok na kaipuhan magkaigwa ka. Pagkakaigwa an pandok, mantang an lawog iyo an dai nahihiling, arog kan boot kan tawo. Nakakakan, nakukunsumo an pandok. Pandok-pirak. Bako man lawog-pirak. Pandok ni Ninoy an masiram ilaog sa bulsa. Alagad an saiyang lalawgon iyo idtong naigusgos sa tarmac kan badilon siya sa payo. An pandok kan mga kriminal, mga most wanted na mahihiling sa mga presinto, mga pandok na may presyo na. Bako ining mga lalawgon kan tawo. Boot kong sabihon, kinukodisyon kita na hilingon an pandok bako sana sa kun ano an pinapatubod satuyang karahayan asin kagayonan kundi minsan an karatan asin kakanosan. An pandok man an minagurang na hinihiling bilang kakanusan (ini an propagandang lakop na) kaya inaataman niyato sa paagi nin pag-ulang sa pagkurupos kan kublit na iyo man an ipinapanuga kan mga whitening products asin kan kubyertos nin Calayan man ini o Belo. Kubyertos nin huli ta an paghiling ko kaini, ginigibong pinggan an saimong pandok kan kun anu-anong mga instrumentong pigtutugotan mong dutduton an mga ini. An lawog na ini an kaipuhan tang mahiling, an sadiring lawog asin an lawog kan kapwa. An lawog iyo an harong kun sain an mata kan tawo iyo an bintana.

May mga pandok na magigiromdoman kita. Papadangaton man o babakalon. Alagad an pandok bako sana an yaon sa tawo, orog sa gabos inaapod kita na maglaog sa lalawgon. An lalawgon an nakakapabago mantang an pandok pwedeng iyong mag-apod satuya pasiring sa paglawod sa lawog. Makahulugan an diskurso kan pandok asin lawog tanganing makahimo kita nin kaaraman na masuhay sa kun ano pagratak asin pagparahay. Siring man, kaini nahihiling ko na an Divino Rostro, sarong lawog asin bako pandok. Ta sagkod na pandok ini sa satuya, dai kita magkakaigwa nin katalingkasan asin orog na hararom nin espiritwalidad, idtong minatubod minsan dai nakahiling. Dai kita magsarig sa mga pandok, duman kita sa may lalawgon, sa aatubangon kita sa saindang lalawgon. Pakatandai si sinabi duman sa librong The Little Prince, “Bakong gabos na esensyal nahihiling kan mga mata.”