This December

coming soon. paabot na.

AN EBANGHELYO KAN LITERATURANG BIKOL

Marahay-rahay na matatapos an 2007 para sa literaturang Bikol. Yaon an pagluwas ki mga bagong libro nin mga Bikolnon na piniling magsurat sa ibang tataramon o piniling magsurat kan tataramon na magsurat sinda sa siring na tataramon (arin man digdi) alagad dai manenegaran na yaon parati an sensibilidad na nakagamot sa lugar kun saen tinalbong an saindang inulnan. Punan an pagbalangibog!




Mannahatta Mahal: Bikol poet expat's latest opus from UP Press

The University of the Philippines Press is proud to release award-winning poet Luis Cabalquinto's latest book of poetry.

Entitled Mannahatta Mahal: Collected Expatriate Poems, the collection boasts of 77 poems describing New York life as livid, lucid, lively, sometimes lonely, and, more importantly, larger than life—as seen through the poetic lenses of a Filipino living and working in the Big Apple.

A poem entitled "September Eleven" decidedly marks the start of the poet's latest inner and outer journeys, and eventually goes within and beyond that important event in any New Yorker's life. Here, we see Cabalquinto zoom in on the details of the streets, the people, the stores, the arts, the surroundings, even the birds and bugs that most take for granted on a busy day or active night. But as he points to these things, he pulls out to reveal meditations, ruminations and spirited thoughts about these observations. While there seems to be a default disconnection associated with life in New York, Cabalquinto is quick to point out its opposite, as he tells us of small pleasures one gets from the seemingly simple or mundane that fuels the fires of the soul, such as experiencing an outdoor classical music concert or quick restaurant meetings with dear old friends one has not seen for the longest time.

As another award-winning poet, UP College of Arts and Letters professor emeritus Gemino Abad, says of the collection, "With Cabalquinto, we enter the very heartland of poetry, its revels and revelations—there, a steady hand on the pulse of language, poise and vibrancy of expression, a clear-eyed venture into the heart's secret wagers, a maturity of insight touched at times with humor and tenderness."

Born in Magarao, Camarines Sur on January 31, 1935, Cabalquinto earned his BA in Communication at UP Diliman. He pursued further communication studies in Cornell University at Ithaca, New York under a Fulbright-Hays grant in 1968. It was in Cornell where he immersed himself fully in the world of poetry and fiction writing under the tutelage of notable literary writers. Cabalquinto was encouraged to focus on poetry when small press journals in the US began publishing his work. He also received multiple writing fellowships and awards such as the New York University Academy of American Poets poetry prize and the New York Foundation for the Arts fellowship award in poetry.

Since then, Cabalquinto's works have appeared in local and international publications such as Caracoa, Philippines Free Press, Philippine Graphic, Manoa, Asiaweek, and American Poetry Review, to name a few. He has been published in the U.S., Australia, Hong Kong, France and even in the Czech Republic.

Mannahatta Mahal adds to Cabalquinto's already impressive list of books which include The Dog-eater and Other Poems (1989), The Ibalon Collection (1990), Dreamwanderer (1991), Bridgeable Shores (2001) and Moon Over Magarao (2003).

In 2006, Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (UMPIL) awarded Cabalquinto the Gawad Pambansang Alagad ni Balagtas for poetry. According to UMPIL, the award is given to "living Filipino writers who have contributed outstanding works in any language currently used in the Philippines and who have dedicated their lives and talents to the development, propagation and promotion of any Philippine literature."

Indeed, with Mannahatta Mahal, the UP Press continues to support outstanding works by writers like Cabalquinto in its mandate of championing talented Filipino artists.

Manahatta Mahal is available in the Philippines at the University of the Philippines Press Book Stores in Diliman, Baguio, Cebu, and Davao; Fully Booked; Solidaridad; Popular Bookstore; select Powerbooks and National Bookstore branches; and other distributors in Metro Manila and the provinces. In the USA, University of the Philippines Press books are distributed by the University of Hawaii Press and Philippine Expressions Bookshop.

Uni pa an masunod ngonyan na Disyembre hali sa mga kapwa-parasurat. Saro ki Vic Nierva dangan ki Frank Penones. Igwa naman nagluwas sa UP Press giraray na libro ni Marne Kilates.



Pagsakay sa Tren
(hali sa koleksyon na Antisipasyon (Goldprint Publishing House)
Vic Nierva

Daing girong an istasyon.
Alagad an nagkakapirang mga daghan
igwang pag-alangan, tibaad,

huli sa mga babayaan
o mga aabtan. Asin mamansayan
an nagbabaklay pang bulan

sa ibabaw kan mga kabukidan,
mga niyugan, o madidiklom
pang mga badang na tibaad man

dai na liwat magudák o matanuman,
minsan sa likod kan panatang
mabalik liwat. Minakusog

an mga boot huli ta maluluya
pa an dagubdub kan paaboton na tren
asin man an hinghing pang pagsilbato.

Harayo pa, harayo pa.
Alagad igwang tikba, o pungaw
sa huring kugos o huring hadok

sa namomotan. Alagad,
pag sinasárâ na kan kakahuyan
an tingraw kan tren

na nagpapasilyab sa mga kabóg*
na nagrurulupadan, minaiktin
an mga bitis, dagos kapot

sa mga dara-dara, pati naman
sa daghan na orog pang
pano nin bagahe—agom, aki,

tugang, katood, giromdom
asin an sadiring harong.
Asin sa pag-abot kan tren,

pagdangadang sa anden,
minaiba an kolor kan kublit,
nagigin siring ini sa buláwan—

minaliwanag an lawog
siring sa nakapintang kaogmahan.
Tibaad nakahilíng sa padudumanan

na sa paghona harayoon na marhay.
Asin an pag-akô minaabot.
Susundan nin sinublian na kurugusan

o luhang ngunyan sana maturô.
Paaram. Sa liwat. Asin an makina
ma-ayon sa nakakabungog na silbato.


*edible bats

Uni man an ki Frank hali sa saiyang koleksyon Cancion nin Tawong Lipod (Agnus Press)



Pagsasakat Sa Bulod

Tunok asin talahib sa agihan
may boot nang magtalikod sa dalan.
naling bitis sa mga kadootan
sa tarom nin gapo nalulugadan.

Alagad sabi kan mga nangengenotan
bistado an sangribong kabukidan,
"Omang tinumbahan nin kaibahan
orog na mahiwas sa kaitaasan."


Mountain Climbing

Thorns and reeds before us
someone thinks of going back.
Our toes strange besides to grass
bleed from the sharpest rocks.

But said our guide in front
who have known a thousand mountains
"The field where our comrades died
is wider at the steepest height."


Mag-ipos-ipus na nin pambakal.

when all the bottles are empty

A LETTER TO A WOMAN

I told him before that whom he will love,
I will also love.

Everything that will make him happy, I will cherish.
Everything that will pain him, I will avoid.
Everything that will make him sad,
I will pray for that he is spared that chalice.

So I got acquainted with his mother
and joined his siblings.
I invited him to my house:
I was glad she asked for my mother's blessings
and talked with my siblings.

I also started playing the guitar,
to sing the songs written
by my arthritic and discordant heart.
I bought a new camera
so I will have photographs
I will keep, the ones I took of him,
the ones he took of me,
and the photos of us both.

I searched for the books, films
which we can watch, talk about
until we grow old,
until we anoint each other.

When I heard you became his girl,
I was hurt but happy.
How these two feelings can merge,
perhaps show the way I love him.

I am glad he will open
a new chapter in his life
with you, apart from me.
He has to grow
even if it is the start of my decline.

Now that he has left you
I will not ask you how you feel,
I already know that, I've been there.
But you can indeed come to me,
let us meet in our love for him.
I love you not the way he loves you.
I love you because let us hope
that he also loved you.

If you are already numb or whatever
tell me, more so the feeling
of how it is to be loved, how it is to be cared for
by such a man which like him whom I have vowed to
that whoever he will love, I will also love.

Translation by FPJr.

here's another take

SAGKOD

Malisyahan ta na kun ta’no
an mga kahoy sa kampo-santo,
matataba, pusog an mga pisog
mababansay asin an mga dahon
berdeng nagkukurahaw
sa bulanit kan saldang
o sa kitik kan tagiti.

Aram ta na baga an rason
kun tano ta garo mga banderitas
an mga dahon kan kawayan
sa haraning pantyong,
kun tano ta garo may nagpipiyesta
sa tahaw kan satuyang kamundoan.

Kun tano ta biglang minadakula
an kanding kun nakakabuhi
asin nakuku’a tang nagsasapa-sapa
na kan mga doot sa daan nang mausoleo.

Ano ta dai kita nagbabakal nin alipi
asin puto lanson duman sa paratinda
na aswang daa idto na naglalakaw kun udto.
Kakolor pati kan alang na tulang nin tawo
an pigrunot na bagas asin ginibong puto.
Alagad ta’no ta masiram an saiyang mga tinda
ta aram tang gibo an alipi sa kamoteng kahoy
na pig-aataman kan mga kalag na dai nang pagmati,
dai na sabot an magutom, an mapungaw an dila.

Malisyahan ta na ini asin kun ako magadan na,
huli sa makuring pagka-uri kaining kinaban,
italbong ako tulos, duman sa kuntod,
na sakuyang nilalakawan kan ako aki pa
ta mawot kong maging layas na burak
na gugutuson nin sarong aki—
pwede akong ipaipli sa talinga
o saro-saro na tanggalon an mga petalyo
mantang pighahanap an simbag:
kun padangat ako, iyo, padangat ako, dai.

THE END
Translation by Frank V. Penones

We should take note how
the trees at the cemetery
are sturdy, their fruits full
and their leaves green
shouting at the splinter of sun
or the tickle of the shower.

We already know the reason
why the leaves of the bamboo
at the nearby grave
are like hanging streamers.
Or how it seemed there is a feast
in the midst of our sadness.
How a goat suddenly grows big
when it escapes
and when we found it chewing
the grass growing at the old mausoleum.

Why do we not buy rice cakes
from the peddler reputed to be a witch
who plies at noon
when the ground rice made into a cake
is of the same color as a human bone.
But why are they delicious
when we know that her alipi is made from cassava
which were grown by souls
now without feelings,
know no hunger, or their tongues don't miss anything.

Let us take note of these and when I die,
because of my deep envy of this world,
bury me at once on the hill,
where I walked once when I was young still
because I wanted to be a wild flower
which will be picked up by a child
and placed between her ear
or the petals will be plucked one by one,
while looking for the answer:
He loves me, he loves me not.

coming soon this december

KULALAGBAW

Kasubanggi, tolong beses akong luminaog
sa kasilyasan asin tinalaka ako nin dakulang lawa,
kulalagbaw—an apod digdi kan mga gurang,
may walo ining bugaybuhon na kamot
garo pugita sa daga na nakadukot
sa lanob na piglulumot.

Kun dai lang kuta ako pigbubusiaw
dai na ako malaog sa kasilyasan.
Alagad masakit an sabay na mamatian an apri
kan iihihi asin an takot sa nakadukot na hayop.
An pangangaipuhan na namamatian
kaipuhan sunudon, itao.
An takot na nagpapakurad-kutad sa daghan
kaipuhan na sarayon, itago.

Nganing malagbuw an kulalagbaw
pigparikas ko na si bulos kan gripo
pigpaturutipsik ko si ihi sa inidoro
pigrabag ko nang sagin si tabo
Alagad, dai ini naghihiro,
toninong, na garo pigtuturuhukan
ako kan saiyang sadit na mga mata.

Malipwas na an takot ko kaya
pigpasipara ko na lang an dakulang lawa
sa laog kan kubeta.

Kinaagahan si ikaapat kong balik ta husto
na si namamatian na i-udo,
yaon pa giraray si kulalagbaw, sa may tangod
na kan kahoy na pirtahan nakadukot,
toninong kaining pighihilomloman
an saiyang mga bagong sugok.

Kulalagbaw
Translation by Marne Kilates

Last night, I went to the toilet thrice
and was startled by a huge spider,
kulalagbaw—the old ones call it,
with its eight hairy arms—
an octopus on dry land stuck
on the wall covered with moss.

If I didn’t have this sickness of the piss
I wouldn’t have to repeat these visits
to the toilet. But the sting of held urine
and the fear of this arachnid is just too much.
What nature asks, you give.
The fear that makes your heart
palpitate, you keep.

To scare the kulalagbaw off
I turn the faucet up, make the water rush
I shake my prick to scatter the piss on the bowl
I pretend to fling the dipper, make a noise
But, it wouldn’t budge on its spot on the wall,
serenely, it stares at me
with its tiny eyes.

My fear has settled down so I try
to ignore the huge spider
in the toilet.

The next morning, on my fourth trip
because I had to take a shit,
there it was still, the kulalagbaw,
this time stuck on the door jamb,
serenely hatching
its new eggs.

TINANGIS JOURNEY

Kaipuhan Sabon sa Tinangis

Igwang gabat na dara-dara an pangaran kan lugar-- Tinangis. Sa kadaklan, ‘baad karsel an minalaog tulos sa isip. Sarong destinasyon kun saen an mga ‘nagkasala’ naghahalat kan saindang sentensya, naghahalat kun ano pa an pwedeng itao kan buhay sa sainda. Sa sarong pagbisita sa nasabing lugar kaibahan an sakuyang mga estudyante sa Sociology, nahiling ko an magkapirang bagay na mawot kong ihiras—mga paghorop-horop na ‘baad iyo man an minadalagan sa isip kan kadaklan alagad dai gayong nabobonyagan sa panurat. Enot sa mga bagay iyo an pangaran kan lugar—Tinangis, kun pano an nasabing barangay nginaranan dahil yaon duman an kulungan, dai ko aram. Alagad makahulugan na an siring na lugar nginaran kan siring na minatukoy nin pag-tangis, nin paghibi na labi pa sa mga emosyon na pwedeng maglipwas sa satuyang puso. Igwa akong pag-alangan na darahon ko duman an sakuyang klase alagad sa hiling ko malahulugan na darahon ko an pag-adal sa luwas kan klasrum kun saen dai manenegaran na sa pormal na proseso nin pag-adal igwa man ining limitasyon asin pagkukulang. Minsan sa sakuya an pagbisita sa Tinangis nagtao man nin mga kaliwanagan asin panibagong paghiling sa pirang bagay.

Itutuga ko na si pag-alangan ko na magduman, kawsa man kan sakuyang mga hona-hona asin pagkatakot bako sana para sa sadiri ko kundi man sa mga dadarahon kong estudyante. Nagdadalagan man sa isip ko an motibo kan pagduman na baka isipon kan sakuyang mga estudyante na ini saro sanang requirement na arog baga kan educational tour. Kun arog kaini an paghiling sa exposure na idto dai harayong isipon na an mga bibisitahon ming mga tawong nakakulong dai harayong ibaing sa mga artifacts o liktao na mahihiling sa museo asin mga eksibit. Natatakot ako na baad arog kaini an magluwas na impresyon asin mawalat na leksyon sa sainda. Makatakot na hilingon na an mga tawo duman garo inatado na sa saindang paghiling. Igwa nang kategorya. Minsan sa sistema kan kulungan iyo man ini, suhay an lalaki sa babaye dangan an mga hagbayon (pagduman mi igwang duwang aki na an kaso rebelyon dangan limang babaye na an kaso kan tolo, rebelyon man).

Sa pagpaduman mi, sinabat kami nin mga mabubuot na gwardya, na inako tulos kami minsan dai ngani kaming pormal na komunikasyon sa sainda. Minaluwas na mas marahay pa ngani sindang mag-asikaso kisa sa mga sekyu ta sa malls asin eskwelahan na kun makakap garo ka pigduduhagi. Igwa man sindang mga priseonero na pig-aapod na mayors na garo iyo naman an katuwang kan mga gwardya sa pagpadalagan. Dai mo hohonaon na an mga tawong idto mga prisonero apwera na sana sa tattoo na mas mahiwas pa sa kublit.

Inako kami asin dinara sa lugar kan mga prisonero na sa enot na paghirilingan, nakamati ako nin pag-alangan asin nahiling ko man ini sa mga estudyante ko. Alagad sinabihan ko sindang kaipuhan nindang makiolay asin labanan idtong takot na idto na maiintindihan man dawa siisay. Kaya minsan ako, kinaipuhan kong sunudon an sadiri ko. Sa hiling ko, igwang sadiring parong an kulungan siring na an ospital namamarong nin bulong. Igwang darang gabat an lanob asin malipot an mga bakal sa Tinangis. Sa pag-orolay mi, tulos-tulos man na nagbukas kan saindang mga osipon an mga prisonero. An iba piniling magmasid na sana sa samuya na garo baga kami man an nasa kulungan na mas mahiwas lang ngani sa sainda. Igwang mga pig-abot na surat an mga prisonero sa mga estudyante ko, nakiolay na ipadara sa nanunungdan. Siguro kapamilya.
Nakaolay ko an sarong taga-Tinambac, incest an kaso. Si hapot ko pagkatapos na magpabisto asin aramon an saindang kamugtakan, parating “Napano?” asin bakong “Tano?” na sa hiling ko mas masakit na simbagon. Sa hapot na “napano” igwang pagsasalaysay kan nangyari na parating mina-antos sa linyang “dai ko man po ginibo, nasahutan lang ako.” Kun “tano” garo igwa na tulos nin murong nakatuldo sa prisonero na garo baga Tano mo ta nilugos? Tano ka ta naghabon? Tano mo ta ginadan? Hinapot ko man kun pirang taon na sinda sa laog. May haros duman na naggurang, may nasentensyahan na, may matolong taon na, may masarong bulan pa sana. Sa bagay na ini naiisip ko na marahay talagang an sarong kriminal nakabutas kisa an sarong inosenteng tawo an magsapo nin padusa sa laog. Hinapot ko man kun nawaran na sindang paglaom. Sabi kan saro: ‘ Sir, yan sana an dai kayang ikalabos.’

Pano tinatapos an oras sa siring na lugar iyo an saro sa pinaghorop-horopan ko kan mahiling kong garo atrasado an oras duman. An sigarilyo an garo relo ninda duman, pampalipas nin oras kun baga. May nagtitinda ngani sa laog, nagbakal si saro kong estudyante asin imbes na kuahon si sigarilyo, tinao niya na lamang sa mga prsionero na sa sakuya dakulang bagay na. Nagigiromdoman ko kami kaidto sa seminaryo, pagkatapos kan pamudtuhan garo bagong aldaw naman.

Igwa man nagpapabakal nin mga handicrafts na igwang kamahalan. Nagbakal ako nin saro, sanggatos, picture frame. Makahulugan na an parating sinasabi kan mga prisonero kun nagtatangro nin handicraft: “ Sir, bakali naman ako, pambakal lang sabon.” Dai ko ini gayong pigriparo alagad kan igwa nang limang prisonero akong nakaolay, parating sabon an hinahagad, an kamawotan na sa sakuya ‘ baad minasimbolo kan kamawotan na linigan an sadiri, mahali an ati, mahali an digta kan pagkakasala asin an impresyon na mismo kan sosyodad. Sa pag-duman mi sa Tinangis nanuga kaming mabalik asin madara kun ano an nahiling ming pangangaipuhan kan mga prisonero. Sa sunod kong pagbisita, madara ako nin sabon. Asin sa hiling ko, minsan kami kan mga estudyante ko kaipuhan man na magsabon asin banlawan nin tultol an samuyang mga mata tanganing magkaigwa giraray nin panibagong paghiling sa mga tawo sa Tinangis.

Fr. Andrew's Book Launching

for orders please call this line: 054 4727045.
Book: P 300.00

TRIA VERSUS ROBREDO?

An Relihiyon Kan Komersalisasyon
Asin An Komersalisayon Kan Relihiyon
Kristian S. Cordero

Makusog an bagong relihiyon kan komersalisasyon na minsan an relihiyon mismo pwede nang magin pasugmadan kaini: ini an komersalisasyon kan relihiyon. An relihiyon na arog kan Kristiyanismo naulaktan mismo kan komersalisasyon kan relihiyon sa daan na panahon na padagos pa man na nangyayari sa ngonyan sa iba na sanang porma. Kun pano ta hinihiling an duwang bagay na ini, makakaapekto ini sa satuyang pag-hatol kun arin an papaorogon: an relihiyon o an komersalisasyon? Pwedeng magkaigwa nin tensyon sa duwang kampo alagad malinaw kong nahihiling na arin man sa duwang bagay na ini— an nangungurog na dios iyo an kwarta, an delihensya, an tubo, an kupit, an income. Dai na manenegaran na an komersalisasyon saro naman na relihiyon asin an saro sa mga maimbod na disipulos iyo an media na nagtutulod nin kulturang popular na nagpapahiling kan mga produktong nagiging bagong paagi tanganing maging dios, suagon an oras asin panahon, orog na pagayanon an hitsura kisa sa kalag na pigtutukdo kan relihiyon na atamanon asin paorogon kisa sa hawak. Alagad bako na ini an kaso ngonyan asin minsan an relihiyon arog kan Kristiyanismo igwa naman na ginibong pagbayaw sa nasabing isyu laban sa hawak asin kalag, na pwede man magin simbolismo para sa estado asin simbahan. An estado sa hawak, an simbahan sa kalag. Alagad an tensyon mangyayari kun an estado magtulod sa pagtubod na daing kalag o an simbahan sakupon minsan an kapot na hawak kan estado.

Sa mga arog kaining orolay nahihiling ko an tensyon kan nakaaging selebrasyon kan Penafrancia kun saen hayag na sinabi nin sarong padi na an ginibo sa syudad arog kan mga street party sarong paagi nin pagpuputa. An siring na tensyon haloy na dapat nangyari asin pinag-olayan nin huli ta sa paglaog kan modernong panahon an selebrasyon bako na lamang selebrasyon kan simbahan kundi minsan kan gobyerno. An syudad nakikinabang naman sa pag-abot kan dakul na bisita, peregrino asin turista tanganing masaksihan an nasabing pinakadakulang selebrasyon sa Ina nin Dios sa Filipinas. Kun an akusasyon na nakikinabang an syudad sa mga programa asin paaging ginibo kaini katakod sa piyesta, sarong kapahayagan ini na ‘baad nakukulangan na an simbahan sa dating selebrasyon na sinda an may kapot kan monopoliya. Alagad bako man gayod ini an punto kan simbahan o kan lado kan relihiyon. Dakul pa man an donantes na nakasurat sa souvenir program na niluwas kan Basilika, dakul pa man an delihensya sa kandila na pinabakal kan mga madre. An ribok hali sa relihiyon iyo na an mismong paglingaw sa kahulugan, sa esensya kan selebrasyon na relihiyoso. Asin ini naipapahiling sa pagdakul kan mga mariribok asin puros sanang kaogmahan sa hawak na iyo man ngani an kapot kan estado.

An relihiyon an may kapot kan selebrasyon asin an dugang na kaogmahan na hinihimo kan syudad o kan estado dai dapat makalindong o makasakop sa tunay na kahulugan. Dagos pang sinabi kan padi na an selebrasyon kan Penafrancia, bakong kapiyestahan kan syudad kundi kan bilog na Bikol. Sa bagay na ini may punto an padi, na masasabi tang saro sana man sa miyembro kan klerigos kan Caceres alagad marahay na nasambit niya ini nin huli ta an simbahan mismo an nahihiling kong igwa man pagkukulang sa bagay na ini. Dawa ngani baranga na sa magkapirang parokya an Naga, an piyesta sa mga parokya limitado sana sa mga hugos sa simbahan, idtong mga harani sa kuron. Siisay an nakikipiyesta sa katedral kada Disyembre 27, sa kapiyestahan ni San Juan Evangelista? Kun kaya imbes na makipiyesta o magtaong pag-omaw sa pinipintakasing santo, an selebrasyon na hinahanap, tikapo asin limitado sana sa pagpamisa o pirang programa man ngaya kan parokya. Ini an dakulang kaibahan kan Penafrancia kun saen an gabos nakikisumaro, gabos nakikiiba nin huli ta garo igwang nangyayaring pagkapantay-pantay sa estado kan satuyang pagkabuhay. Panahon ini na an gabos minaluwas sa tinampo asin minadayon. Napapatag an dalan, an kamugtakan kan pagkabuhay sa piyesta kan Ina.

Marahay na paghorop-horopan kan duwang grupo, kan estado asin relihiyon kun ano an direksyon na kaipuhan na tahakon tanganing an selebrasyon ni Ina makadara sa satuyang orog na pag-uswag asin bako sana sa taunan na pagpabulos nin kwarta na sarong taon na pig-ipusan. Sabi ngani ni Octavio Paz: ‘ the fiesta is like a funereal.’ Kaipuhan tang hilingon giraray an mga ginigibong selebrasyon asin bako sana ini sa parte kan estado kundi mismo kan simbahan. Sa ngonyan, an saro sa malinaw na pagkakaibang nahiling ko sa street party apwera sa perwisyong trapik asin limitadong nagdayon kaini iyo an presenya ni Ina. Bako dawn a an street party katakod pa kan satuyang Traslacion? An Traslacion na saro man na street event, maribok man (relihiyosong ribok?) asin kadakul man burat, maati man pagkatapos, igwang man mga usmak na nagpapasali, nagsusuka, may mga insidenteng nagkakurulugan man. Kaipuhan man ining hilingon kan simbahan asin dai basta na sabihon na tradisyon na para sakuya, talsot asin sugong na pag-rason. An tawo an nagigibo nin tradisyon asin bako kita an ginigibo kan tradisyon.

Sa paglaog kan bulan na Oktubre, an bulan nin Santo Rosaryo, pano kaini masusuportahan si Setyembreng debosyon sa parehong Maria? O baka mas tutugotan kaini na an Oktubre magin na sanang Octoberfest? Sa satuya baga an kurahaw: VIVA LA VIRGEN! tapos KAMPAY!