TRIA VERSUS ROBREDO?

An Relihiyon Kan Komersalisasyon
Asin An Komersalisayon Kan Relihiyon
Kristian S. Cordero

Makusog an bagong relihiyon kan komersalisasyon na minsan an relihiyon mismo pwede nang magin pasugmadan kaini: ini an komersalisasyon kan relihiyon. An relihiyon na arog kan Kristiyanismo naulaktan mismo kan komersalisasyon kan relihiyon sa daan na panahon na padagos pa man na nangyayari sa ngonyan sa iba na sanang porma. Kun pano ta hinihiling an duwang bagay na ini, makakaapekto ini sa satuyang pag-hatol kun arin an papaorogon: an relihiyon o an komersalisasyon? Pwedeng magkaigwa nin tensyon sa duwang kampo alagad malinaw kong nahihiling na arin man sa duwang bagay na ini— an nangungurog na dios iyo an kwarta, an delihensya, an tubo, an kupit, an income. Dai na manenegaran na an komersalisasyon saro naman na relihiyon asin an saro sa mga maimbod na disipulos iyo an media na nagtutulod nin kulturang popular na nagpapahiling kan mga produktong nagiging bagong paagi tanganing maging dios, suagon an oras asin panahon, orog na pagayanon an hitsura kisa sa kalag na pigtutukdo kan relihiyon na atamanon asin paorogon kisa sa hawak. Alagad bako na ini an kaso ngonyan asin minsan an relihiyon arog kan Kristiyanismo igwa naman na ginibong pagbayaw sa nasabing isyu laban sa hawak asin kalag, na pwede man magin simbolismo para sa estado asin simbahan. An estado sa hawak, an simbahan sa kalag. Alagad an tensyon mangyayari kun an estado magtulod sa pagtubod na daing kalag o an simbahan sakupon minsan an kapot na hawak kan estado.

Sa mga arog kaining orolay nahihiling ko an tensyon kan nakaaging selebrasyon kan Penafrancia kun saen hayag na sinabi nin sarong padi na an ginibo sa syudad arog kan mga street party sarong paagi nin pagpuputa. An siring na tensyon haloy na dapat nangyari asin pinag-olayan nin huli ta sa paglaog kan modernong panahon an selebrasyon bako na lamang selebrasyon kan simbahan kundi minsan kan gobyerno. An syudad nakikinabang naman sa pag-abot kan dakul na bisita, peregrino asin turista tanganing masaksihan an nasabing pinakadakulang selebrasyon sa Ina nin Dios sa Filipinas. Kun an akusasyon na nakikinabang an syudad sa mga programa asin paaging ginibo kaini katakod sa piyesta, sarong kapahayagan ini na ‘baad nakukulangan na an simbahan sa dating selebrasyon na sinda an may kapot kan monopoliya. Alagad bako man gayod ini an punto kan simbahan o kan lado kan relihiyon. Dakul pa man an donantes na nakasurat sa souvenir program na niluwas kan Basilika, dakul pa man an delihensya sa kandila na pinabakal kan mga madre. An ribok hali sa relihiyon iyo na an mismong paglingaw sa kahulugan, sa esensya kan selebrasyon na relihiyoso. Asin ini naipapahiling sa pagdakul kan mga mariribok asin puros sanang kaogmahan sa hawak na iyo man ngani an kapot kan estado.

An relihiyon an may kapot kan selebrasyon asin an dugang na kaogmahan na hinihimo kan syudad o kan estado dai dapat makalindong o makasakop sa tunay na kahulugan. Dagos pang sinabi kan padi na an selebrasyon kan Penafrancia, bakong kapiyestahan kan syudad kundi kan bilog na Bikol. Sa bagay na ini may punto an padi, na masasabi tang saro sana man sa miyembro kan klerigos kan Caceres alagad marahay na nasambit niya ini nin huli ta an simbahan mismo an nahihiling kong igwa man pagkukulang sa bagay na ini. Dawa ngani baranga na sa magkapirang parokya an Naga, an piyesta sa mga parokya limitado sana sa mga hugos sa simbahan, idtong mga harani sa kuron. Siisay an nakikipiyesta sa katedral kada Disyembre 27, sa kapiyestahan ni San Juan Evangelista? Kun kaya imbes na makipiyesta o magtaong pag-omaw sa pinipintakasing santo, an selebrasyon na hinahanap, tikapo asin limitado sana sa pagpamisa o pirang programa man ngaya kan parokya. Ini an dakulang kaibahan kan Penafrancia kun saen an gabos nakikisumaro, gabos nakikiiba nin huli ta garo igwang nangyayaring pagkapantay-pantay sa estado kan satuyang pagkabuhay. Panahon ini na an gabos minaluwas sa tinampo asin minadayon. Napapatag an dalan, an kamugtakan kan pagkabuhay sa piyesta kan Ina.

Marahay na paghorop-horopan kan duwang grupo, kan estado asin relihiyon kun ano an direksyon na kaipuhan na tahakon tanganing an selebrasyon ni Ina makadara sa satuyang orog na pag-uswag asin bako sana sa taunan na pagpabulos nin kwarta na sarong taon na pig-ipusan. Sabi ngani ni Octavio Paz: ‘ the fiesta is like a funereal.’ Kaipuhan tang hilingon giraray an mga ginigibong selebrasyon asin bako sana ini sa parte kan estado kundi mismo kan simbahan. Sa ngonyan, an saro sa malinaw na pagkakaibang nahiling ko sa street party apwera sa perwisyong trapik asin limitadong nagdayon kaini iyo an presenya ni Ina. Bako dawn a an street party katakod pa kan satuyang Traslacion? An Traslacion na saro man na street event, maribok man (relihiyosong ribok?) asin kadakul man burat, maati man pagkatapos, igwang man mga usmak na nagpapasali, nagsusuka, may mga insidenteng nagkakurulugan man. Kaipuhan man ining hilingon kan simbahan asin dai basta na sabihon na tradisyon na para sakuya, talsot asin sugong na pag-rason. An tawo an nagigibo nin tradisyon asin bako kita an ginigibo kan tradisyon.

Sa paglaog kan bulan na Oktubre, an bulan nin Santo Rosaryo, pano kaini masusuportahan si Setyembreng debosyon sa parehong Maria? O baka mas tutugotan kaini na an Oktubre magin na sanang Octoberfest? Sa satuya baga an kurahaw: VIVA LA VIRGEN! tapos KAMPAY!