Monday, August 13, 2007

UKAY-UKAY


BUENA MANO SA SEGUNDA MANO
Kristian S. Cordero

Sa panahon niyato ngonyan na marikas na an pagluwas-laog kan mga produkto asin mas agresibo na an komersiyo sa padagos na paghimo nin mga bagong pangangaipuhan, yaon na an reyalidad kan segunda mano o mas midbid ta sa apod na ukay-ukay o kaya UK (u-keey, alusyon sa United Kingdom/London/England) o kaya SM(alusyon man sa Shoemart, an nangungurog na mall sa Filipinas) . Pwedeng hali sa tataramon na hukay o pagkalot o sa ukay na buot sabihon kabalang/matsing na magigiromdoman na saro man na parahukay nin mga kuto na saro sa paboritong kakanon kan hayop apwera sa pamusong batag. Sa sarong artikulong luminuwas sa dyornal kan Aquinas University, sinurat ni Rolando Tolentino, sarong parasurat asin paratukdo sa UP na an ukay-ukay nagda(da)ra nin dakulang ambag sa ekonomiya mismo kan Filipinas orog na sa syudad kan Baguio na bako na sanang Summer Capital kundi ukay-ukay kapital na kan satuyang nasyon. Dai ka naman nanggad maduman sa Baguio tangani sanang magbakal nin strawberry jam asin ube jam, sam’mod, may key chains na pisot asin everlasting kundi mag-ukay-ukay naman. Apwera sa Mines View Park, the Mansion asin mga kadite kan PMA, pwede na kitang magduman sa mga tindahan kan ukay-ukay. Alagad, sa mga nakaaging taon, an ukay-ukay mismo nagkaabot na minsan sa pinakaharayong isla kan Filipinas. Sa sarong pagbisita ko sa Caramoan, nahiling ko an sarong harong na igwang ukay-ukay sa laog. Garo garage sale. Nagbakal si kaibahan ko nin sarong shorts na pangkarigos dagat. Lain pa kaini, bako na sana man na bado, an yaon sa ukay-ukay. Pati an mga libro asin magasin na yaon sa estante kan Booksale, mga segunda manong libro asin magasin, kaya an pagdigdi saro man sarong pagukay-ukay, paghanap nin mga segunda mano o second hand na bagay na pwede pang basahon asin gamiton sa eskwelahan. Dakul sa sakuyang mga binabasang libro hali sa ukay-ukay na bookstore. An penomenon kan ukay-ukay nagtatao nin magkapirang suhestiyon sa satuyang pagkabuhay bilang mga Pinoy. Enot digdi an hilig niyatong magkaigwa nin mga signature brands na bado asin iba pang moda minsan lihis naman sa uso an mga badong dinadara digdi sa satuya. Apwera ngani sa mga bado, igwa man pig-uukay-ukay na mga tamong, bags, sapatos, sagkod kalson asin bra. Sabay man sa ukay-ukay an kadaklan kan pagbasak kan pirang babakalon sa merkado na kadalasan hali sa Taiwan o Tsina. Barato ini alagad iyo na ngani iyan, an kalidad, dai ka man nakakasiguro. Pangpresyo pang-ukay-ukay alagad, buena mano. Igwa ngani akong nadangog na pagkatapos gamiton, naglalanubig na si singit kan naggamit. An mga baterya sa mga tindahan na ini, halawig na an duwang aldaw. An relo kulang sarong kamot asin sagkod sanang alas onse an oras mantang an alarm clock na pigpapabakal, mas marahay pa man giraray na pamukaw an ribok kan agom o mga aki. An calculator na solar, luminous palan kaya dai mo man sana nahihiling. An mga panurat na pigpapabakal, kun an pangaran mo halimbawa, Maria Asuncion Fernandina Q. de la Santissima, dai ka na magbakal ta yaon ka pa lang sa middle initial, puti na tulos an tinta. Alagad, minsan siring, dai man nalulugi an negosyo kaini digdi sa satuya ta tibaad na pag-aantos na sana kan satuyang mga kahimanwa an paggamit asin talagang iyo na ngani iyan, marahay nang igwa kisa sa mayo. Parati niyatong inaasikaso na igwa kita. Kun kaya, an reyalidad kan ukay-ukay nagpapahayag nin satuyang katikapoan asin man an satuyang medyos tanganing hipnoan an kadaihan na ini minsan sa mga baratong bagay. Sa isip ngani niyato, bentahe na kita, kun kaya dai mo maipaliwanag an kaogmahan kan sarong parasurat na nakabakal ni mga libro ni Mahfouz, Gabriel Garcia Marquez, Naipaul, Milowsz, Oe, sa Booksale sa kantidad na kwarenta an kada sarong libro. Sa National Bookstore, an kada saro dai mababa sa kinyentos an libro kan mga awtor na nabanggit. Apwera sa mga libro asin bado, an mga pelikula asin kantang pinirata, saro man na ekstensyon kan ukay-ukay. Paghahanap sana, pagsurod na garo baga naghahanap nin kuto an estilo sa marahay na pagukay-ukay. Garo treasure hunting ta bako sanang nilaga an makukua sa pag-ukay-ukay, makakakua ka nin barato kan pelikula na dai mo pa nadalan sa Bichara. Sa ukay-ukay man mahihiling mo an leveling kan sosyodad, enot minsan an mayaman na pighohona, mahihiling mo man sa mga ukay-ukay, nakiki-agawan ki Gucci na bag, na garo baga yaon siya sa auction sale. An mga padi asin mga Kristiyano nagiging katuod na an mga Muslim na paratinda nin mga pelikula, puon sa mga series kan Discovery Channel sagkod sa mga scandals. Saro pang pigpapahiling kan reyalidad kan ukay-ukay, iyo na, pwede ka man talagang makabuena mano sa segunda mano nin huli ta kadakul sa mga gamit arog kan bado, libro asin iba pang gamit dinadara satuya nasa marahay pang kondisyon, pwedeng an mga ini dai nakapasa sa quality control asin tanganing pakinabangan pa man giraray, dinadara ini satuya. Arog kaini an paghiro kan kapitalismo—
pakinabangan minsan an rakdag. Nagpapahiling man ini na an an distribution kan resources dai pa man giraray naisasaalang-alang. An mga pinaglumaan, an mga dai nang gayong pakibanang, pwede pa man itao sa mga arog tang konsumidor na nagkakaigwa nin dikit minsan labi-labing kaogmahan sa mga bagay na satuyang naukay-ukay.
Sa Dress Up Day sa Ateneo kan nakaaging bulan, hinapot ko an mga estudyante ko kun pira sainda an nagsul-ot nin ukay-ukay, haros kabanga kan klase ko an nagtaas nin kamot. Nakikipagsabayan sinda sa mga bado kan iba kong estudyante na nagbakal pa nin mga bagong bado, mautob sana an itinalaan sa aldaw na garo nag-iba an duros asin lawog kan Ateneo—sabi kan sarong paratukdo, sa sarong aldaw garo nagin mga call center agents kami gabos.

3 comments:

Adrian Remodo said...

iyo baga man nanggad! siring na an paghiling kan ibang nasyon satuya lugar na kun sain pwede man sindang maka ukay-ukay nin mga mga trabahador ma mahimo kan mga hinahabuan na nindang mga trabaho.

Unknown said...

tama ka.

Maryanne Moll said...

Wait lang. Ang Ateneo may Dress Up Day? You mean they feel as if they are not dressed up enough so they have to set aside a day for Dressing Up?

Ah, gone are those Ateneo de Naga days when the best minds -- and many of the richest students -- went around in old jeans and free t-shirts from Thiodan and Pigromix.