Maribok an piyesta asin an ribok an nakakapabangugog sa satuya siring na pigpupurisaw kita kan katoninongan arog baga kan daing karibok-ribok na kampo santo na lilinigan ta naman sa pagtapos kan bulan nin Oktubre tanganing giromdomon an mga gadan. Pana-panahon sana man kita asin an mga ginigibo tang selebrasyon iyo tanganing tawan sana nin ginhawa, kagaya-kagayahan an paglihis kan oras. Kaining nakaaging Setyembre, an okasyon kan Birhen kan Bikol nagtao na naman satuya nin mga panibagong isyu asin pananawan, mga tataramon arog kan debosyon asin komersyalisasyon, kan simbahan asin gobyerno na sa paghiling kan iba, garo duwang ido na nagdudurulak sa sarong pidaso nin dai naman na laman na tulang. Kun siisay an may breed o an askal sa duwa, dai ko aram.
Sa selebrasyon kan kapiyestahan, pighihiling giraray an debosyon sa liwanag kan pagtubod asin istorya asin an diskurso kan ebolusyon naman kan kapiyestahan. Pagpurga an panahon na ini asin an paglaom ko iyo na ini matao satuya nin panibagong kabtang tanganing hilingon an relasyon kan mga insitusyon asin an mga naging paagi ta naman nin paggiromdom asin selebrasyon sa pinakadakulang kapiyestahan nin pag-Viva sa Virgen.
Sa tahaw kan selebrasyon kan kapiyestahan, may magkapirang paghiro na ginibo an magkapirang tawo tanganing apwera sa mga kinatudan na, arog kan mga beauty pagents, parada kan mga estudyante, pagbayle sa tinampo kan mga voyadores, an pagsaralak kan sagrado asin kan ‘pagano’ (sigun sa diskurso kan relihiyon) igwang duwang pangyayari na gusto kong sambiton iyo ini an ikalimang Premio Tomas Arejola Para sa Literaturang Bikolnon asin an Muknang Bikolnon, an exhibit asin book fair kan mga Bikoliana materials na ginibo sa Plaza Quince Martires, na hinimo kan grupong Sumaro Bikol asin an Premio Tomas kan Arejola Foundation for Social Responsibility asin Kan Naga City Jaycees.
Sa Premio Tomas, tinawan nin pagmidbid an mga parasurat sa Bikol asin sarong maogmang bareta na kadaklan sa mga nagbali asin nanggana, mga hagbayon o baguhan sa pagsurat sa Bikol arog ni Juan Escandor, Jr. na nanggana para sa osipon asin an tulong mga parasurat na nanggana sa rawitdawit na sinda, Sonny Sendon, Johner Cañeba asin Jerome Hipolito na sakuyang estudyante sa Ateneo. Apwera ki Hipolito, sarong signos nin panibagong pagburak nin pagsurat sa Ateneo iyo sinda Daphne Benosa asin si Dan Cariño na ngonyan nagsusurat na kan saindang mga rawitdawit sa tataramon na Bikol. Makusog an sosyo-reyalismong tono sa tulong parasurat na ini asin nilalaoman ko na mas lalong magiging pusog an saindang tingog sa pag-abot kan panahon. Sa okasyon kan Premio Tomas, daing mga sponsors, daing mga pulitiko na birilot sa pag-Bikol asin uru-utro man sana an tinataram, kundi sarong maimbong na iribahan nin mga parasurat, paratukdo asin taga-tulod nin kultura asin panurat na Bikolnon. Bukas man an Premio para sa publiko, alagad, dai man ini pigdudumanan o pigrorokyaw bilang sarong kultural na aktibidad. Marahay gayod na ini mas suportahan kan syudad asin minsan kan lokal na simbahan, (kun baga an simbahan, balwarte pa man kan local intelligentsia). Kaining taon, nagkaigwa nin espesyal na kategorya para sa pagsurat nin rawitdawit para ki Ina na bukas sana para sa mga nasa hayskul asin elementarya na pinadalagan kan Naga Jaycees, sarong bagong paagi ini pag-boya ki Ina na nilalagpasan an ispektakular asin popular na debosyon kan Traslacion. Toninong siring sa pamibi an mga rawitdawit asin mahihilingan nin mga dai pa man na katapusan nin pagtuyaw mismo kan mga kaakian sa ginigibong selebrasyon sa birhen.
Kun dai man gayong magtubo sa advertisements an Premio, pigtatawan kaini nin panibagong pandok an satuyang kapiyestahan na apwera sa pagpabakal nin kun ano-ano, yaon man an mga libro kan mga Bikolnon na parasurat na pinadalagan sa tabang kan Roco Library, Kabulig- Bikol asin pinamayuhan kan grupong Sumaro. An duwang pangyayaring ini sa kapiyestahan sarong panibagong paagi tanganing sa tahaw kan satuyang mga pakurahaw, durulak asin debosyon, mas orog tang mahiling an mga bagay na katakod kan satuyang kultural asin historikal na kamugatkan bilang Bikolnon, na dai man naggad maisusuhay sa imahe kan Ina. An Premio Arejola asin an Muknang Bikolnon, sarong tingog na nag-aapod satuya sa panahon na mas dakul na satuya an dai sanang nabubukulan kundi man nagbubungog-bungogan o dagos na talagang nilayasan kan balanse nin pag-isip. Dai man gayod kita hawason sa kapagtiosan kan kultura, dai ta man ini makakan, dai man kita kaini tawan nin manlain-lain na premyo, tatawan kita kaini nin mga salming tanganing riparohon, purgahon asin hilingon an mga opsyon na haloy ta nang dai ginigibo sa ngaran kan pigbabansot na debosyon asin nakakalapong tradisyon.
No comments:
Post a Comment