NEW POEMS FOR NEW YEAR

PAGPUKAW

Nagbakal an babayi nin kabaong
bako ta siya magadanon
o sisay man sa saiyang pamilya.

Gusto niya lang na igwang bagong ilaag sa sala.
Nagsawa na kaya siya sa tipon asin punpon
kan mga napapasang plorera.

Pag-abot kan saiyang agom haling opisina
asin kan tolong aking nageeskwela, naabutan siyang
nakahigda sa laog kan kabaong, nagtuturog.

Pupukawon siya kan mga ini nin pasaro-sarong hadok
sagkod na ultimo niyang mamatian an ikos
na nagpupurupurupot sa saiyang bitis, nagpapabahog.


RAWITDAWIT

An pagsurat rawitdawit
siring man sa pamiminwit
Kaipuhan mong mag-ontok,
patubudon an sadiri na may bersong
naghahalat sa irarom kan tubig.
Kun madangog mo na ngani
an kurahaw kan alulunti
na ginamit mong paon
saka mo hawason
an lubid, dangan
mamansayan an makintab,
labas pang berso.
Tandaan:
sa ngimot nadadakop an sira.


PAGLALANG

Niluto kan Dios an tawo,
si enot, hilaw an nahaman
ta nasibot gayod.
Ini an nagin mga puti,
kakolor kan algodon.

Si panduwa, binayaan kan Dios
an hurno, namasyar gayod
kaya itum si kinaluwasan
kolor kublit kan linta,
an buhok dukot na marhay.

Si pantolo, tamang-tama na
si nagluwas, bako man maputi
bako man maitum, agid an kolor
sa daga na saiyang tinutungtungan.

Alagad sa paglihis kan panahon
an puti nagmawot na magin
kakolor kan daga,
kinua niya an mga daga kan itum
asin nilugos an itum na babayi.
Maputi daa an laog kan hawak kan itum.

An itum man gigibohon an gabos
magin sanang puti, arog kan algodon.
Naglalahid siya nin mga bulong
na garo parong kan rinunot na mga insekto.

May nagsasabing gibo na
kan puti asin itum
an tawong kakolor kan daga.

Igwa man naghohona na an itum bakong tawo,
igwa man nagsasabi na an puti an Diyos.

Kaya nariribong an tolo,
nag-giginadanan an tolo
pagkatapos magdururugan,
an mga bagong aki, ipinapangidam
sa algudon an payo,
an puso sa linta
asin an kalag harayo
sa kinamundagan na daga.

An sabi magigin arog talaga kaini
an tolong tawo sagkod na dai pa masigbo
an kalayo sa saindang puso na nawalat
kan an saindang mga apoon,
saro-sarong lutoon kan dios na purung-uton.


KUTO

Kun udto, mahigos na hinahali ni nanay
an sakuyang mga kuto
kaibahan na si mga sugok kaini
na garo mga bituon na nakadukot
sa sakuyang haros bulaw ng buhok.

Imbes na magkawat, magbalad sa saldang
na sabi ni nanay lalong nakakapadakul kuto,
pirit niya akong pinapaturog, pigpapananok sa lagtok
kan mga sugok kan kuto na garo nagsusuriyaw
kun saiyang saro-sarong pigtutudos.
Kun gusto niyang makusog titipunon niya ini
sa puting papel asin tutuduson nin sararoan.

Garo kinakawatan na ni nanay an paghali
asin pag-gadan kan sakuyang mga kuto.
Kun dai daa ako magturog kun udto,
mas madakul an mga malain kong ataman.
Kun dakul akong kuto, ilalayog ako kaini
tanganing dangdangon sa bulkan.
Idto si patakot sako ni nanay.

Sa mga siring na udto, mantang
pano-pano nin dugo kan kuto
an mga haralabang kuko ni nanay,
nangingiturogan ako asin nahihiling ko
an mga multo kan kuto,
bako sindang makatakot,
nag-aagyat na magkawat
asin iniibahan pa ngani ninda ako sa palasyo
kan mga kuto, nag-rorokyaw kan maboot
na saldang, nagkakawat sa binino kan uran
asin pig-oomaw an nagkakalayong bulkan.











MUSEO ARKEOLOGO


Pormang tulak
an darakulang banga
na nakua sa satuyang daga.
Digdi inilubong
an mga tawong nagbalik
na sa kamurawayan ni Gugurang.
Omboy sindang mabaklay
na igwang mga darang saray-saray.
Madiklom an laog
asin dangog an aniningal
na makagirabo.
May mga sensilyo
na hinulog na garo baga bubon
ining pighuhulogan nin kamawotan.
Haen na daw si mga pabalon sa gadan?
Si mga bulawan? Si mga tapayan?
Tano ta ini sana an natada—
ining mga banga asin mga takop
na gapo na gibo sa kuspa kan bulkan?
Haen si mga tulang kan gadan?
Ano an saindang mga pangaran?
Hinabon?
Kinua asin nilaag sa ibang museo?
O tinunaw na garo yelo kan satuyang
malipot asin halipot na pagrumdom?



MUSEO EKLESIASTIKO


Pwede pa man daw na magpamibi
sa atubangan kan mga santong ini?
O sansanon ta na sana an taon na
uminagi, an gayon kan materyal
na ginamit, an kantidad kan mata
na may mga pirok na bulawan.
Ano ta dai na pwedeng hapulason
an mga imahen na dating piggugusgos
kan mga panyo kan satuyang mga ninuno?

Paso na an mga insenso, tukal na ang pintura,
duminukot na an takla sa kopita
Tastas na an pirang tursidong binurda
sa kasulya asin an salming kun saen pigkulong
ining mga santong antigo, pig-gaganot,
naghahalat na maripararo an siring na milagro.



RAWITDAWIT SA SADIRI
SA ORAS NIN KAMATIAN

Umuntok ka! Tukaw ngona.
Pinukawan ka kan kaontokan
saka kan tulak mong kasu banggi
pa siging burok-burok.
Ano kaya ta dai magkasundo
an dila mo saka an bituka?
Mayo sa nguso an puso, pakatandai.
Iniuudo mo sana man baga an bulong
asin pigsasabing mapait
an dai man nganing namit na tubig.
Buhat na diyan!
Luwas, karigos sa uran
ibahi an hukbo kan nagkikiritoan na talapang!



TAGAW

Kinagat kan lalaking tagaw an ikog kan babaying tagaw.
Dangan an liog. Dukot na dukot an duwa sa kisame.
Siisay an mahona na kan mga oras na idto
ginigibo ninda an enot na tugon nin Dios,
bako na siya sambahon, kundi kamo magdakul.

Kan bigla sindang dinaklag nin tsinelas nin sarong aki.
Tinamaan an duwang hayop asin nahulog sa salog.
Pigpara-rabas nin tsinelas an mga tagaw.
Maogmang sinabi kan aki sa sadiri:
“Nakagadan ako nin dakulang namok!”

Kaya kinapotan niya an mga ini asin itinago ngaya sa saiyang likod.
Ipinahiling niya sa ina an mga bago niyang biktima,
mawot niya ining iriribay sa premyong pagkamoot.
Bilot niyang inapod an ina:
“Ma…na—na—ka—ga—ga—ga—dan—a—a—a ko na—na—mooook.”
Sabay duko na garo nasusupog pang pigtuturol
sa ina an saiyang mga kapot-kapot.

Enterong naanggot an ina sa nahiling:
“Abnormal ka talagang aki ka!”
“Sugad ka talaga sa deputang ama mo!”
“Bako ‘yan namok! Tagaw an! Patal ka talaga!”
Pigpukpok niya kan sul-ot niyang tsinelas an aki,
sa lubot asin inabot pati an likod kaini,
pati sa kamot, sagkod na piriton niyang bukahon
an ngimot kan aki tanganing ipakakan an tagaw.
“Tagaw! Tagaw! Tagaw!” kurahaw kan ina.

Nagparahibi an aki sagkod na panlubogon
kan luha niya si saiyang mata—
paghiling niya sa ina kan sige pang kurahaw,
ini sa kaangotan, garo dakulang tagaw.
asin kan napagal na ini sa paglapdos
sa saiya, luminayog ining parayo
na siring baga sa basog-basog na namok.


- Mga bagong obra ining plano kong ibali sa pangatlo kong koleksyon. Sa mga panahon na ini, plano kong hilingon an mga bagay sa palibot na garo katapusan na kaini.