DIVISORIA SA PLAZA
Kristian S. Cordero

An pagdakul kan mga billboards asin mga streamers na nag-aanunsyo kan satuyang mga kapangganahan nagpoon sa mga simpleng lawanit na mahihilingan kaidto nin mga pandok nin babayeng alas, lalaking tuko, sirenang nagkakanta asin iba pang mga ekstra-ordinaryong nilalang na pigdadalan sa karnibal. Sa ngonyan mahihiling ta pa man ini sa sosyodad na gabos na inaako, gabos na binabakal, gabos pigkakawartahan, gabos nakasalalay sa biswal na kapangyarihan kan sarong bagay. An paparaning eleksyon, siyertong magiging okasyon tanganing butasan an kwarta kan mga pulitiko asin padalaganon an mga imprenta. Sa ngonyan palang ngani nagpakuriyat na na garo udo nin damulag asin ido an mga streamers na ini saen man kita magkiling poon sa badong pigpapabakal sagkod sa mga pulitiko tang nanggana sa mga prestiyosong vanity contests. Saro digdi an nakakua kan sakuyang atensyon asin nakapagirabo sako kan mahiling ko an tataramon na heroes sa sarong streamer sa may harani kan satuyang Plaza Rizal na mas marhay pang apodon na sanang divisoria nin huli sa kadaklan kan mga paratinda na nakapalibot digdi. Kaidto pa an isyung ini alagad mayo man nagiginibo nin huli ta ini saro sa mga pigdudulakan kan satuyang mga pulitiko. Sa sarong syudad na arog kan Naga na kipot an kadaklan sa mga tinampo sa sentro, an mga pangyayaring ini mas orog na nakakapabuntol kan trapiko asin orog sa gabos bako ining dapat sa satuyang plaza na dapat saro sa mga sagradong lugar sunod sa satuyang mga simbahan (kun baga kita mga maka-Dios). An Plaza saro sa sa lugar kun saen pwedeng magduman an mga tawo tanganing magpahingalo asin maging lugar man nin libreng pagpapahayag. Sa mga plaza sa Pilipinas, mas dakul an inginaran sa pambansang bayani na si Jose Rizal minsan dai man ngani ini pinag-aasikasong gayo sa satuya. Napipinturahan sana kada Rizal Day o kaya may mga importanteng okasyon na mananambitan an ngaran ni Lolo Jose. Sa satuya digdi sa Naga, an Plaza Rizal an saro sa pinakauslang pagpahayag kan konsumerismo laban sa kun ano an dapat na itaong paggalang sa lugar. Dai ini dapat ngalasan nin huli ta an pulso kan panahon na ini iyo an pagkawara asin pagkapara kan mga bagay na dapat kutang sinasaray, pinapakarhay, pighihiling na sagrado. Asin dai digdi libre an arog ni Rizal na simbolo kan satuyang pekeng pagiging nationalist daa. Ini an sarong trahedya kan pagiging bayani sa mga tawong sa ibong na pangpang nakahiling asin bako kun ano an kayang gibohon sa sadiri. Ano an pwedeng gibohon sa Plaza Rizal sa Naga? Pabayaan ta na sana gayod nin huli ta herak man kan mga tawong naghahanap man nin ikakabuhay kisa magharabon pa iyan. Mayong laban an syudad ta sa probinsya iyan. Ini an pwedeng mga reaksyon na madangog niyato alagad saen baga talaga an dapat? Paano ta ilulugar sa tama, an parehong marhay na motibo an pakatabang sa kapwa asin an malinigan, matawan nin magkakanigong respeto an monumento? Sa sakuya kilometro an rayo kan sarong Divisoria sa kun ano an Plaza kun an sarong plaza magin Divisoria, garo man sana ini si templong piglinigan ni Jesus kan panahon na an mga paratinda yaon na sa laog kan sagradong lugar.