An pagiging omboy an saro sa dai ko magiromdoman, buot sabihon, mayo ini sa sakuyang agimadmad. Kun igwa man ining pigpapahiling na ini nangyari, ini an pagigin kong yaon ngonyan. Nag-istorya man an sakuyang ina kun pa’no niya ako ipinangaki. Tinutungkusan ko an mga pagsabi niya na ako an pinakasakit niyang rag’us sa kinaban. Apwera kan mga osipon na ini, may sertipiko nin sakuyang pagkapangaki na mapapatotoo, may dokumento kan sakuyang pagkatao asin ta nagdakula ako sa laog kan pamilya, dai napanlingaw an sakuyang mga magurang na magbalon nin mga ebidensya nin sakuyang pagkanitawo kun kaya may retrato an sakong ama sa sakuya. Ako, bilang tolong bulan na omboy. Sa likod kaini, nakasurat an midbid kong surat kan sakuyang ama. Surat ini para sa mga magurang asin tugang kan sakuyang ama na yaon sa Pampanga. Kun pighihiling ko an likod kan retratong ini, aram ko na ini an surat na enot kong pig-arog-arog nganing suraton an sakuyang inakong pangaran, an puon kan apelyidokan sakuyang ina, an bilog na apelyido kan sakuyang ama. Pangaran na nagpapasabot na ako pinanindogan nin duwang tao, an mga magurang ko. Pangaran na ginagamit ko sagkod ngonyan. Pangaran na minatakod sakuya sa dakulang pagburubalyuhan nin buhay sagkod na makaabot ini sakuya. Pangaran na gikan sa harayoon nang henerasyon.
Sunod kan retratong ini, an panduwa kong pinakagurang ko nang retrato, dakula na ako. Nasa Grade 1 na gayod ako asin an retrato kinua na sa sarong studio kaidto sa Iriga. Mayo pa kaidtong kamera sa harong. Kaipuhan na ipadara an retratong ito, kaiba an sakuyang duwa pang tugang, asin an sarong matuang pinsan, sa ina ko na yaon kaidto sa Qatar. Sa likod kaini, surat giraray kan sakuyang ama para sa sakuyang ina. Sinasabi ko an mga ini, ta tibaad gayod, kun igwa man akong kinakapung’awan iyo ini an panahon na dai ko ngani magiromdan alagad aram kong nangyari. Napupung’aw ako sa dai ko bilog na maaraman, na minaabot sana sakuya sa mga saradit asin mga lumaon nang mga bagay-bagay. Tinutupod ko an mga kahagadan, binabal’otan an mga siwang, binibilog an istorya sa paagi kan kun anong mga yaon. Nagkakaraw an mga ini sa laog kan sakuyang isip, nagpapaimbong kan daghan, asin masasabi kong orog akong binubuhay ngonyan na mga panahon, pigbabalukat ko an mga bagay-bagay na ini, bilang pagiromdom.
Asin an orog na minapagiromdom sakuya ngonyan kan mga bagay-bagay na mawot kong aramon asin mation, iyo an panahon kan ako omboy, asin ta ngonyan may omboy sa harong, orog kong nahihiling an panahon na ako man an pig-aaling, orog na kan sakuyang ina. Balaog na dakula na ipahiling sako an bagay na ini. Ngonyan na nahihiling kong nag-aaling si Mama, nahihiling ko, dawa puru-pano si mga panahon na yaon ako sa siring na posisyon. An mga awit ni Mama, na dai sayod, na mayo sa tono, na daing lohika, alagad, pigsisimbag kan omboy nin ngirit, o hakay, o an dagos-dagos na pagturog. Nahihiling ko sa omboy na ini, asin ki Mama, kun pano, an buhay, pinag-aandam niyato sa lambang saro, lagpas sa kun ano an itinalaan, kun ano an sakop kan oras. Ta hilinga, kun pano an sarong omboy, nagdadara, naghihipno sa mga bagay na dai naikulong kan lente kan kamera, o an mga pag-aling na dai na-rekord.
Sa maabot na panahon, hihingowaon ko na ako an mapagiromdom sa omboy na ini, kan mga bagay-bagay na ini, dawa kadakul asin labi-labi na an saiyang mga retratong pigkukurua, mga videos mi sa saiya, na pigpost mi sa mga Facebook accounts, ta dawa pa kita pano-pano na nin paagi nin pagdokumento kan mga bagay na ini, igwa pa man giraray kitang dai masasagom, dai masasapod siring kan pugot na payong naglalataw-lataw asin minaawit kan Si Nanay, si Tatay…
