Angay asin napapanahon an inilagdang antolohiya nin mga rawitdawit asin paghorop-horop kan oragonrepublic.com, an website na pagsasadiri ni Fer Basbas kasu naka’aging Sabado. An koleksyon na may titulong Salugsog sa Sulog pipakarhay ni Jason Chancoco, taga-Iriga asin saro sa mga nangungurog na tingog sa literaturang Bikol ngonyan. An siring na okasyon nin pagkakaigwa nin sarong babasahon sa Bikol asin isinurat sa satuyang sadiring tataramon nangangapodan nin sarong selebrasyon para satuya gabos nin huli ta bihira pa ngani ining mangyari sa satuya. Bakong suba kun pagoorolayan an gastos asin pagal na idudusay kan mga tawong imbuwelto sa siring na mga proyekto. Minsan an gobyerno lokal dai nagtatao nin magkakanigong atensyon sa siring na mga bagay. An literatura Bikol dai an pig-iintindi kan satuyang ga lideres apwera na siguro kun talagang dakula na an pangaran mo. Alagad, an mga kasaridatan o nagpopoon pa lamang sa pagsurat, ni mayong apiyap sa likod na makukua. Apwera kan limitadong tabang hale sa mga nanunungdan, kaipuhan pa talaga na sagumon an agimadmad kan ga Bikolano na pagmakulgan asin atamanon an sadiri niyang tataramon. Dikit sa mga aki asin huben an nagbabasa sa Bikol. Igwang nagliliyap na dalagan nin pag-isip na an nagsusurat asin nagbabasa sa Bikol, mga bakya asin baduy.
An siring na pag-isip dara pa kan makusog na sulog na an literatura sa Pilipinas nakasentro sana sa Manila. Bako lang yan, an literaturang ini na nakasentro sa Manila, nakikipaglaban man sa dominanteng impluwensya kan ibong na lado kan kinaban. Sa siring na sitwasyon, nababayaan talaga an literatura sa mga rehiyon. An Salugsog sa Sulog na kompuesto nin mga parasurat sa Bikol, mga bagong tingog sa satuyang rona. An enot na tomong ini sarong kasimbagan asin pagpamidbid kan satuyang kayaonan. Yaon kami. Yaon kaming mga salugsog sa sulog na nagtutubod sa pagtulod kan satuyang sadiring literartura na kaipuhan sa pagbilog kan sinasabing literatura sa Pilipinas. Makangalas na an Unibersidad nin Pilipinas sa Diliman, nagluluwas nin Student Jubilee Edition nin mga librong barato sana asin ikinakampanya nindang iyo ini an best of Philippine Literature, alagad mayo nin sarong libro o koleksyon nin mga sinurat na hale sa rehiyon. An Salugsog sa Sulog amay na pagiromdom na kun dai tatawan o dadangogon an mga tingog sa rehiyon, dai mahihimo asin minsan magparalapigot, mayong mahahaman asin magiging sulnod an pagtalubo kan literatura sa Pilipinas.
Sa kadaklan na beses ibinaing an literaturang Bikol sa mga bagay o pagtubod na pigpapasipara sana niyato. An primera klaseng parasurat na si Frank Peñones, inapod kitangmga tawong-lipod na pirit na linili’ngawan sa memorya kan kagabsan, kita idtong mga dai na nahihiling nin huli ta binuta na an satuyang mga mata kan kilyab na dara kan estranghero. Dai ko ini sinasayomahan, ta ini makakatabang man sa satuyang sadiring pagtalubo. Alagad dai kita matalubo o an satuyang sadiring literatura kun inenot na niyato an iba, bago an sadiri ta. Mayong ibang mamakulog sa satuyang sadiring tataramon, kundi kita man sana.
Sa pagluwas kan Salugsog sa Sulog, mawot ko na kitang mga Bikolnon an enot na makakamati nin pagmakulog sa satuyang sadiring tataramon. Ini lugod makataong bagong a’ngat sa satuya. Sa boot magkaigwa nin kopya kan nasabing antolohiya, dai magduwa-duwa na mag e-surat sa info@oragonrepublic.com o bisitahon an website na ini.
