Tuesday, December 27, 2005

PAGTAPOS KAN TAON

An lambang pagtapos garo sarong pagpoon. Alagad sa katotoohan, mayo man talagang tinatapos, ta an buhay ta sarong halabaon na padagos na osipon. Pigpuputol-putol sana, garo nag-aagi sana sa sarong dakulang lakdang, dakulang kabtang. Ngonyan na matalikod kita sa saro na naming taon, nahihiling ta giraray an satuyang mga sadiri sa pagsalingoy, sa paghorop-horop, mala ngani kadaklan sa satuyang mga Katoliko, minapila na sa kumpisyonaryo, minalinig kan sadiri, minapoon asin nanunuga na dai na magkakasala liwat. An pagtapos kan panahon sarong paghiling kan distansyang satuyang nalakaw, asin sa mga panahon na ini pigtatan’aw ta an rayo asin an mga lugar o pagkakataon na kinapadungkalan niyato asin man si mga sadit asin makahulugan na kapangganahan. Bilang sarong parasurat sa Bikol asin para sa Bikol, hinihilng ko an taon na ini bilang sarong kapadagusan kan mga pangyayari na marhay na senyal sa luhay-luhay na dalagan kan literaturang Bikol. May magkapirang librong nagluwas asin inilagda manunungod sa Bikol asin sa sakop kan sakuyang pagkaaram, enot an Balalong na kinolekta asin tinawan nin haralipot asin kontemporanyong paghorop-horop ni Philip Francis Bersabe, sarong padi sa seminaryo. Asin ini an pabuena manong pagpatanog kan balalong sa Bikol. Giraray tinawan kita nin angat na magbalik sa satuyang mayamanon na bubon nin mga sarabihon, mga ariwaga na marikas na nawawara sa agimadmad kan sunod na henerasyon. Dai man niyato lingawan an pagluwas kan enot na libretto kan mga tula ni Esting Jacob idtong nilagda pa sana kan enot na semana kaining Disyembre. Kagubay man na iniluwas idtong Little Freedoms ni Mary Anne Moll na naenot nang niluwas kan Giraffe Books na nakabase sa Manila. Dai ko man lingawan si Alvin Yapan na igwa man gamut sa Bikol. Siring ki Mary Anne Moll na nagsusurat nin mga osipon asin creative non-fiction sa Ingles, ini si Yapan nagsusurat nin mga osipon sa Filipino. Banggiton ta man an mga naggarana sa Premio Tomas Arejola kan nakaaging Disyembre 17, tolong mga taga-Iriga an naghiniras-hirasan kan premyo para sa osipon sa mga aki, si Frank Penones, si Jason Chancoco asin an sakuyang pinsan na si Sonny Sendon na saro man sa nakakua nin honorable mention sa Maningning Miclat Awards for Poetry. Pinapasalamatan ko man an Homelife sa pagmidbid giraray kan sakuyang obra na Agua de Mayo. Ngonyan na taon, naggana ining panduwa sunod ki Rebecca Anonuevo kan Manila. Siring katong Isda, ini si mga enot na bersyon kan sakuyang mga tula na ngonyan sana nagluwas sa Homelife. Pigpapangadyian ko na an pagluwas kan sunod kong akin in mga tula ngonyan na maabot na taon. An dalagan kan literaturang Bikol padagos pa man na nagririkas sa pagbutwa nin mga bagong pangaran, uni na si Sonny, igwa man sa CSSAC, na mga nag-agi naman sa mga literary workshops na pinapadrinohan kan mga Arejola, an ultimong pamilya digdi sa ronang Bikol na may hiling-hiling an pagmakulog sa Bikol. Idugang ta pa man an pagluwas kan bagong nobela, an Banana Heart Summer kan orog kagayon na si Merlinda Bobis, pinublikar kan Anvil, an nobela minadiskurso kan labi kasiram na kakanon asin eksperisya nin pagkamoot asin pagkanitawo na binubuhay asin pigtatahi ni Merlinda sa sarong pig ganotan asin piggataan na putahe nin buhay. Dai ko man dapat lingawan an primerang klaseng librong iniluwas kan Ina nin Bikol Foundation, panduwa sa raya kan saindang publikasyon, an Poems for Leaders, minatipon kan manlain-lain na rawit-dawit, pamibion, berso sa mga sagradong kasuratan asin pamusong tataramon. Tamang tama an klaseng ini para sa mga lideres asin bako sanang sa pulitiko na iba man an pagtambo kan burak sa saindang mga nguso. Igwa man mga paghingowa an ibang arte arog kan teatro, musika, biswal na arte asin iba pang media. An magayon kaini pagsararoon an kusog kan gabos na arte asin tanganing mas matawan pa kita nin mas magayon asin mas makahulugan na pagkabuhay. Dakul pa lugod na mga paghoron-horon asin pagtiripon an papangyarihon kun saen maorolay kita kan satuyang mga sadiri, mahorop-horop kita, masalingoy, mabalik sa mayaman na bubon asin durungan na mahiling sa bagong pagsaldang.

-Manila

No comments: